Zielnaakt Vervolg

Vorige week beloofd, nu uitgevoerd. Het vervolg met mijn blootgegeven kunstenaarszieltje. In het interview bij mijn expositie ‘De Wereld als Schouwtoneel’ in Theater De Wegwijzer in het Zeeuwse Nieuw- en Sint Joosland. Opnieuw verluchtigd met kunstwerken van mij die én in De Wegwijzer én in andere galerieën hangen. Plus nog wat Zeeuwse oudig- en, niet onbelangrijk, Niçoise nieuwigheden.

Toos van Holstein, Building the future (olieverf 60-60 cm), in Theater De Wegwijzer in Nieuw- en Sint Joosland

Vorige week eindigde ik met onderstaande vraag, nu wel met antwoord.

Hoe ga jij te werk bij het maken van kunst?

“Er is niet echt een vast proces met stappen die ik altijd doorloop. De inspiratie zit in mij. Het moet eruit. En hoe dat precies gaat… Ik ben wel een beetje een einzelgänger. Als ik schilder, dan moet mijn lief niet in de buurt zijn. Maar verder: het gebeurt gewoon. Mensen vragen ook wel eens: hoe lang doe je over een schilderij? Daar is geen peil op te trekken. Als ik bezig ben met olieverf en dat is nog nat, dan moet ik wachten. Dan kan ik het schilderij nog eens rustig beschouwen, of verder gaan met een ander werk dat hier in het atelier staat. Verder schaven. Soms zijn de schilderijen zo klaar, maar ze kunnen hier ook twee jaar staan. En dan ineens denk ik: dit is het!”

Toos van Holstein, What’s happening (olieverf 80-120 cm), in Galerie Persoon in Eersel

Toos van Holstein, Daar bij de kust (mixed media op aludibond, 70-100 cm), in Galerie Drentsche Aa in Balloo

Toos van Holstein, Promising (olieverf 160-120 cm), in Galerie Peter Leen XL in Breukelen

Een aantal jaren geleden maakte Toos in samenwerking met een Franse uitgeverij een aantal schilderijen gebaseerd op de Ilias en de Odyssee, de Griekse heldendichten. Ook was ze destijds bezig met een expositie in Fort Rammekens. Dat viel prachtig samen met ‘Odiezee’, de rockopera die Theater De Wegwijzer in 2014 in datzelfde oude zeefort opvoerde.

onderdelen van mijn grote expositie ‘Odyssee’ in 2014 in Fort Rammekens i.s.m. Theater De Wegwijzer rond het grote spektakelstuk ‘O die zee’

Sindsdien is er altijd een band gebleven tussen Toos en De Wegwijzer, en nu volgt er dus opnieuw een expositie in het theater in Nieuw- en St. Joosland.

Hoe bereid je zo’n expositie voor?

“Ik krijg alle vrijheid bij de inrichting, maar ik heb van tevoren nog niet helemaal uitgedacht wat precies waar moet komen. Meestal neem ik een aantal werken mee en dan kijk ik ter plekke wat het beste in de ruimte past. Dat doe ik nu dus ook. Maar er zitten altijd werken bij in de sfeer van de plek. Ik heb een tijdje als chauffeur van een band door het land gereden, en dan zag ik ze altijd spelen vanuit de coulissen. Op pad zijn met muzikanten heeft mij ook geïnspireerd tot kunst. Dus er zullen zéker een paar muziekschilderijen tussen zitten.”

Toos van Holstein, Your own world (olieverf 80-80 cm), in Theater De Wegwijzer

© 2022 Theater De Wegwijzer / Tekst: Jurry Brand / Foto via Toos van Holstein

Aldus dan dít interview. Want ………… Ik ga dit jaar nog eens een keer echt uitgebreid de snijtafel op om kunstzinnig te worden ontleed en doorgezaagd. En dat heeft te maken met bijgaande foto van een paar dagen geleden.

Gemaakt in Nice, waar ik nu voor een paar weken zit. In het drukdomein van galerist en uitgever Jean-Paul Aureglia. In Galerie Quadrige. Vanwege voorbereidingen voor mijn expositie daar in oktober/november rond de uitgave van een ‘eigen’ livre d’art in de serie ‘L’art au Carré’. Een poos geleden noemde ik dat hier ook al eens in verband met het creëren van een serie steendrukken speciaal voor die uitgave. Maar een Frans kunstboek met alleen kunst en zonder tekst? Kom op zeg, dat is vloeken in de Franse kunstkerk in het kwadraat.

De tot nu toe acht delen van die serie, over beslist niet de minste Franse kunstenaars (maar dat wordt nog wel een ander verhaal), zijn allemaal opgezet volgens een vaste formule. Waar twee grote artikelen onderdeel van uit maken. Nu over ene Toos van Holstein. Één van die twee artikelen is per definitie van de hand van Raphaël Monticelli. Bekend schrijver en kunstcriticus in Zuid-Frankrijk. Die Raphaël dus gaat mij en mijn kunst uitgebreid ontleden en uitbenen. Of ik benieuwd ben naar zijn bevindingen? Reken maar!    

en reken ook maar dat Nice niet alleen werken is

Straks terug in Nederland spoed ik me weer naar het steendrukatelier van Hans Van Dijck. In april wil ik de vereiste acht Carré-steendrukken af hebben. Maar is alles dan klaar? Nééééé, bij lange na niet. En dat heeft te maken met ‘Coloured Black’. Een uitgebreid project van mij dat zich, juist in Nederland, rond dat Carré gaat afspelen. Tot volgende week.

TOOS

Weer met de billen bloot bij het steendrukken

Afslag 3 Borgerhout, de Antwerpse Ring, een afslag die ik de komende tijd vaker ga nemen. Want ik heb, in samenwerking met mijn galerie Quadrige in Nice, een paar steendrukprojecten op stapel staan . Waarvoor ik aan de slag ga met Hans van Dijck. En die heeft dus zijn steendrukatelier in Antwerpen, in die wijk Borgerhout.

in het steendrukatelier van Hans van Dijck

Steendrukken? Wat is dat? Of ‘wat is dat ook al weer’? Tja, dat krijg je als een prachtige grafische techniek, in de 19e eeuw uitgegroeid tot DE TECHNIEK voor o.a. de vermenigvuldiging van muziekbladen, handgeschreven toneelstukken en tekeningen, in het verdomhoekje is gedrukt. Door alle offset en digitale geweld. Dan krijg je dat het begrip litho (Grieks voor steen) ineens is geconfisqueerd  door de fotografiebranche. En dat een steendruk in het Engels een stone lithograph is geworden. Letterlijk vertaald een steen-steendruk. Slaat nergens op natuurlijk!

Maar er zijn gelukkig nog steeds kunstenaars die de lithotechniek omarmen, zoals ‘ik zei de gek’. Waardoor er ook nog steeds steendrukkers zijn die deze prachtige oude en ingewikkelde techniek van hun oude leermeesters hebben doorgekregen. Wat je noemt een mooie kruisbestuiving.

Terug dus naar Borgerhout en Hans van Dijck. Voor mij geen onbekende. Want ooit assisteerde Hans mijn meestersteendrukker Rudolf Broulim in diens atelier in Ekeren (bij Antwerpen). Daarna ondersteunde hij mij bij het creëren van een serie monoprints voor mijn grote expositie ‘TOOS, de ontdekkende mens’ in Fort Rammekens. Het eeuwenoude zeefort in Ritthem, vlak bij Vlissingen, in 2011.

2011, in het atelier Daglicht in Eindhoven bezig met het maken van een serie monoprints, met Hans van Dijck erbij voor een extra paar handjes

Van die samenwerking heb ik nog een veel bekeken video staan op mijn YouTube-kanaal: ‘The Magic of the Monoprint‘.

de ruimte in Fort Rammekens met de serie monoprints tijdens de expositie ‘TOOS-de ontdekkende mens’

Nu is Hans én leraar aan de academie in Brussel én heeft hij zijn eigen steendrukatelier. De meestersteendrukkers die mij heel wat keren terzijde hebben gestaan, zijn er namelijk mee gestopt. Ernst Hanke in Zwitserland: met pensioen! Rudolf Broulim in Ekeren: met pensioen!

in Zwitserland, samen met Ernst Hanke bezig in zijn grote steendrukpers

overleg met Rudolf Broulim in zijn steendrukatelier in Ekeren

een ontroerend moment voor mij, een onverwacht bezoek van Rudolf in het steendrukatelier van Hans van Dijck

Je kunt je ook bijna niet meer voorstellen dat er ooit galerieën waren die bestonden van het uitbrengen van telkens weer opnieuw steendrukoplagen van honderden stuks van bekende kunstenaars.  Maar al zijn die commerciële hoogtijdagen voorbij, er zijn nog steeds litholiefhebbers. Dus worden er ook nog steeds nieuwe gemaakt.

Als je met een voor jou nieuwe meestersteendrukker in zee gaat, is er een goeie gewoonte. Je gaat eerst samen een proef maken, om aan elkaar te wennen. Want de kunstenaar heeft natuurlijk eigen ideeën maar ook de steendrukker heeft eigen technieken en eigen gewoonten ontwikkeld. Vooraf wat aan elkaar snuiven kan daarom geen kwaad. Wordt ’t wel wat, die samenwerking? Om daarachter te komen is het maken van zo’n proefsteendruk in kleine oplage een prima manier. Vandaar onlangs die eerste keer afslag 3 Borgerhout.

overleg met Hans bij de nog lege steen voor de proefsteendruk

De proefsteendruk gaat er eentje worden in twee kleuren, in twee drukgangen dus. Over de teken en schildertechnieken op de steen en bijbehorende chemische druk-geheimen ga ik ’t nu niet hebben, dat komt een andere keer wel. Maar een foto van de eerste opzet om nieuwsgierig te maken, kan natuurlijk geen kwaad.

de eerste aanzet voor de nieuwe steendruk, het uiteindelijke resultaat wordt eind augustus wereldkundig gemaakt

Eind augustus onthul ik het definitieve resultaat. Want op zondag 4 september staat onze onvolprezen Kunst-& Cultuurroute Middelburg in het teken van de grafiek. Een mooie gelegenheid toch om juist dan die nieuwe steendruk ten doop te houden en te koop aan te bieden? Maar voor ’t zover is, heb ik die afslag 3 al wat vaker genomen.

En die steendrukprojecten met Galerie Quadrige in Nice? Dat worden natuurlijk andere verhalen. Tot volgende week.

TOOS

Laat je verleiden door de Sirenen van het Musiom en mijn Museale Tweeslag

museum ‘MUSiOM-huis voor hedendaagse kunst’ in Amersfoort

Voor alles in het leven is er een eerste keer. Zoals bijvoorbeeld voor een museale tweeslag. Nou, en die maak ik dus nu voor het eerst van mijn leven mee.

Het grootste deel van mijn tentoonstellingsleven speelt zich weliswaar af in de galerie en kunstbeurzenwereld maar soms zit er een museumexpositie tussendoor. De allereerste keer was lang geleden in het Musée Municipal van Saint-Paul-de-Vence aan de Côte d’Azur. Daarna volgden nog diverse andere. Onder andere mijn expositie TOOS in Fort Rammekens via het Zeeuws maritiem muZEEum in Vlissingen en een lithotentoonstelling in het Nederlands Steendrukmuseum in Valkenswaard . En nu hang ik tot 29 mei zelfs dubbel geëxposeerd in ‘Musiom-huis voor hedendaagse kunst’ in Amersfoort. In de Musiom galerie met een solotentoonstelling en met enkele andere schilderijen in de thematentoonstelling ‘Lage landen en de zee’. Daarover straks meer.

advertentie in de KunstKrant over de thematentoonstelling ‘Lage landen en de zee’ en mijn expositie in de MUSiOM galerie

advertentie’Lage landen en de zee’ met rechts onderaan een werk van mij, 10 april is trouwens verlengd tot 29 mei

Eerst dat Musiom (https://musiom.art/), gelegen direct tegen de oude stadskern aan. Bezoek je regelmatig galerieën en musea, dan kun je dat Musiom bijna niet missen. Als je ten minste een exemplaar van de ‘KunstKrant-Informatiekrant voor beelden kunst’ meeneemt. Altijd in stapels vrij beschikbaar en een van de meest informatieve kunsttijdschriften in Nederland. Met daarin nu naast een verhaal over ‘Lage landen en de zee’ ook de hier getoonde advertenties.

Het nog relatief jonge museum timmert dus behoorlijk dynamisch aan de kunstweg. Ik vind zelfs dat ’t een vermelding in het Guinness Book of World Records verdient. Ga maar na. Pas begonnen ergens in 2018 voldeed het begin 2020 al aan de regels van de officiële Museumnorm. Volgens mij een nog nooit vertoond bureacratierecord in museaal Nederland. Met onder andere als prettige bijkomstigheid dat het Musiom daardoor een financiële bijdrage ontvangt voor elke bezoeker die met de bekende Museumkaart gratis toegang heeft. Dat het bestuur van de Stichting Musiom dit in maar twee jaar tijd voor elkaar heeft gekregen, mag een ware prestatie heten!

Maar Herold Boertjens, voorzitter van de stichting, zet zich daar dan ook volledig voor in. Net zoals sinds enige tijd nu ook Frank van Oortmersen. De man die ik goed ken uit zijn jaren als directeur van het Nederlands Steendrukmuseum in Valkenswaard. Ja, inderdaad, het museum dat ik hierboven al noemde. De man ook die dat museum toen met heel veel energie stevig heeft weten neer te zetten op de Nederlandse museumlandkaart.

beeldenbinnenplaats van het MUSiOM waar binnenkort ook een café-achtige serre komt

En nu bemoeien onder anderen die twee zich er stevig tegenaan om de generatie kunstenaars, geboren in de periode 1950-60 plus of min een beetje, een verdiende statuur te geven in de museale wereld. Die generatie is namelijk volstrekt onterecht door diverse oorzaken behoorlijk tussen de museumwallen en schepen gevallen. Maar dat is een ander verhaal.

screenshot van de MUSiOM-galerie pagina (klik hier maar)

Sinds kort heeft het Musiom geheel volgens planning ook een verkooppgalerie binnen de muren. De ‘MUSiOM galerie’ (klik hier maar)Maar wel een tikkie anders dan anders. Want bij verkoop van een kunstwerk wordt natuurlijk de kunstenaar er zeker niet slechter van, maar gaat ook een percentage van de verkoopprijs naar de niet winst beogende Stichting Musiom. Met andere woorden, dat geld wordt weer in het museum zelf gestopt. Om de faciliteiten voor de bezoekers steeds verder te veraangenamen. Ik hoop echt dat ik daaraan wat euro’s kan bijdragen met mijn expositie. Allemaal naar het Musiom dus!!

met voorzitter Herold Boertjens in gesprek bij mijn expositie

deel van die expositie

Dan kun je daar ook die expositie ‘Lage Landen en de zee’ bekijken. Een thema waardoor een aantal kunstenaars met hun geboortejaar ergens rond en in die 1950-60 zich vaak verrassend  heeft laten inspireren. Met daarbij ondergetekende uit 1949. In de grote zaal hangen van mij twee schilderijen, ‘Afternoon pleasure’ en ‘Rolling over’.

links ‘Afternoon pleasure’, rechts ‘Rolling over’

deel van de expositie

speurtochtblad voor kinderen, met daarin ook een schilderij-onderdeel van mij, speur maar!

Op de 1e etage, waar zich ook de MUSiOM galerie met mijn solo bevindt, kom je dan nog ‘Sirène’ tegen. Geïnspireerd op een bekend avontuur van Odysseus. Die heeft zich, terwijl de oren van zijn bemanningsleden zijn dicht gestopt, aan de scheepsmast laten vastbinden om toch het oververleidelijke gezang van de Sirenen aan te kunnen horen.

Siréne, onderdeel van ‘Lage landen en de zee’

Als nu veel lezers van dit blog zich ook laten verleiden om het Musiom te bezoeken, maakt me dat helemaal blij. Tot volgende week.

TOOS

TOOS10 en de Afgeleiden van Fort Rammekens

Fort Rammekens bij Vlissingen

Van ’t een komt ’t ander en van ‘Dante700’ van de afgelopen twee weken dus zomaar een ‘TOOS10’.Echter, vrees niet, want via TOOS10 komt binnenkort zomaar weer een volgende Dante700 met persoonlijke bespiegelingen te voorschijn. De reden voor dit heen en weer gedoe? Juist deze week heb ook ik een mooi getal te vieren. En dat nog wel bij leven. Terwijl voor Dante700 de grote poëet Alighieri, Dante Alighieri, toch echt 700 jaar dood moest zijn.

Tien jaar geleden namelijk, om exact te zijn op de zonnige en warme zaterdagmiddag 23 april van 2011 n.C., vond de opening plaats van mijn anders dan andere expositie ‘TOOS’. In het oude Fort Rammekens. Aan de monding van de Westerschelde bij Ritthem en op een kanonschotafstand van Vlissingen. Een tentoonstelling met voor mij heel wat kunstzinnige gevolgen, heel veel Afgeleiden zogezegd, die nu 10 jaar later nog steeds doorwerken.

sfeerbeeld van de opening van ‘TOOS’ in Fort rammekens

Eerst wat voorgeschiedenis. Destijds beheerde het Zeeuws maritiem muZEEum in Vlissingen dat rond 1550 voltooide zeefort, in opdracht van Staatsbosbeheer. Een uniek locatie waar heel wat gewelddadige historie overheen is gegaan. De directie van het muZEEum vroeg mij in 2010 of ik in de ruimten van het fort gedurende de lente en zomer  van 2011 een unieke tentoonstelling wilde creëren. JAAAA, dat wilde ik wel. Oh ja, nog een kleinigheid. Het muZEEum was arm als een kerkrat en kon geen financiële ondersteuning geven, wel hand -en spandiensten.

bezig in het grote bastion van Fort Rammekens

Dat werd dus, zoals ’t in huidig jargon dient te heten, een uitdaging. Een grote uitdaging zelfs. En dat niet alleen financieel, maar ook omdat ik er mijn corebusiness, om nog even bij het managersjargon te blijven, niet kon uitleven. Olieverfschilderijen in te koude, te vochtige en te zoute lucht zoals daar in dat fort? No way! Die konden een half jaar later beslist naar de stort. Stripmaker Marten Toonder legde in zulke situaties altijd de woorden, “Tom Poes, verzin een list”, in de mond van zijn legendarische held  Heer Bommel. Heel veel listen heb ik toen verzonnen.

Zoals het werken op alu-dibond. Een toen net opkomende techniek waarbij ik afbeeldingen op een dunne kunststofplaat met aluminium bedekking liet drukken waarop ik dan kon doorschilderen. Die kunstwerken  konden wel tegen een koud, vochtig en zoutig stootje. Zo verzekerde mij ZWF uit Bolsward ten minste. Volkomen terecht, kan ik nu wel constateren.

een van de ruimten waar alu-dibonds kwamen te hangen

Beelden, dat moest ook geen probleem zijn. Maar juist in die tijd was ’t heel populair bij bepaalde types om ’s nachts bronzen beelden uit openbare ruimtes en particuliere tuinen te roven en om te smelten. De bronsprijs lag namelijk lekker hoog! Geen brons dus, geen denken aan. Maar toen vond ik in Veghel het bedrijf Tenax dat ook beelden in allerlei kleuren kunststof goot. Ook weer geregeld. Afgezien van het feit dat ik nog wel even een model in was moest maken.

werkend in mijn atelier aan het wasmodel voor mijn ‘Alice’

Verder hoge steigers met banners? Waarom niet. Dekzeil van een boot? Vast atmosfeer bestendig.

de in kunststof gegoten meisjes

een van de kunstwerken op dekzeil

En handgeschept papier? Ja, natuurlijk. Dat wordt ten slotte met behulp van waterbaden gemaakt en moest een vochtige atmosfeer dus wel kunnen weerstaan. Uit dat idee is toen een reeks monoprints ontstaan. Net zoals een video over het maken daarvan (staat ook op mijn YouTube kanaal).

enkele van de monoprints

Over video gesproken, in die donkere krochten van het fort kon ik natuurlijk ook mooi van allerlei op de muren projecteren. Drie beamers hebben er uiteindelijk een half jaar lang overuren staan te draaien. Zoals met ‘TOOS-the movie’. Een woordenloze film van negen minuten over mij en mijn kunst. Met speciaal ervoor gecomponeerde muziek van vriend en saxofonist Frank Düring en gemaakt door vriend en NPO-cameraman Peter Havermans. Die voor programma’s als EenVandaag en Nova/Nieuwsuur heel wat reportages filmde. Voor het script verzonnen we een begin met een nog kleine Toos. Met een heel inventieve filmische overgang van jong naar nu. Kijk maar.

een paar fotomomenten van opnames voor TOOS-the movie

Of ’t met al die ideeën hard werken was? Nogal! Want over de installaties die ik ook nog in gedachten had, zal ik ’t maar niet hebben. Maar het werd een succes met duizenden bezoekers. Hier nog wat foto’s van die opening op 23 april 2011. Met een overzichtsvideo van het totaal. Van hetgeen ik in zo’n 10 verschillende ruimten van het fort had gecreëerd.

nog een paar foto’s van de opening

video van de expositie ‘TOOS’

En die Afgeleiden nu 10 jaar later? Natuurlijk mijn brochure ‘TOOS’ van 32 pagina’s en TOOS-the movie. Verder ben ik nog steeds ben ik bezig met mijn alu-dibonds. Er hangen de nodige in tuinen, op veranda’s, in huiskamers, dat blijft lekker doorgaan. Net heb ik ook weer voor de tigste keer nieuwe kunststofmeisjes, mijn kleine Alice’s laten gieten. Die blijven namelijk steeds maar nieuwe woonadressen vinden. Voor alle ervaringen die levensgezel en ik nog steeds meenemen vanuit de wereld van stichtingen, subsidies en sponsoren is nu geen ruimte meer. Dat worden misschien nog wel eens andere verhalen. Hoe dan ook, TOOS10 is voor ons op komende 23 april een trotse toost waard. Tot volgende week.

TOOS

Een Veerse Vloot van vijfentwintig Vliegende Hollanders

de Grote Kerk van Veere

Is een kerk zonder kerkmeester eigenlijk nog wel een kerk te noemen? Of is het dan alleen nog maar een kerkgebouw? En stel dat een kerkgebouw weer een kerkmeester krijgt, is ’t dan gelijk weer een kerk? Rare gedachtefratsen? Nou, lees maar verder. Dit kwam onlangs spelenderwijs in me op door een kunstgebeurtenis in de Grote Kerk van Veere. Een majestueus middeleeuws bouwwerk dat én Veere én de wijde omgeving  be- en overheerst. Eigenlijk vele maten te groot voor het huidige stadje.

uitzicht over Veere vanuit de toren

Iedereen die Veere kent, zal dat kunnen beamen. En een ieder die Veere niet kent, moet er dan maar eens snel heen. Om in die Grote Kerk de expositie ‘Ex Voto’ te ervaren. Maar ga vooraf eerst wel naar het Museum Veere in de Schotse Huizen. Met als bonus op hetzelfde toegangskaartje ook nog dat prachtige laat gotische stadhuis (met er tegenover mijn reddersmonument). Daar krijg je wel verklaard waarom Veere ooit zo welvarend was dat het zich zo’n overmaatse  Grote Kerk kon veroorloven. Bekijk als voorproefje maar de video van MuseumTV over die Schotse Huizen en het stadhuis.

De collectie van Museum Veere

En dan dus die Grote Kerk die al heel lang geen kerk meer is. Maar wel een gigagrote geen-kerk. Nog steeds. Ook al hebben ze in de middeleeuwen die toren nooit tot de geplande 100 meter hoogte afgebouwd. Ook al zijn de uitgebreide begraafplaatsen er omheen verdwenen. En ook al hebben ze in de 19e eeuw de grote Noordbeuk afgebroken om de stenen ervan te kunnen verkopen omdat Veere in die tijd zo arm was als een kerkrat.  Maar dat zijn andere verhalen.

De laatste tientallen jaren wordt met vallen en opstaan geprobeerd de Grote Kerk tot een belangrijk cultureel centrum van Zeeland te maken. Met de permanente multimediale ‘Experience’ van de geschiedenis van de kerk naast onder andere muziekuitvoeringen en exposities. Zo hing er een aantal jaren geleden een paar keer werk van mij op groepstentoonstellingen met Zeeuwse kunstenaars.

Maar nu zat ik er in oktober op uitnodiging voor een heel speciale opening.  In een vanwege de coronaregels tot maar dertig personen beperkt publiek. Een nietig plukje mensen onder dat immense gewelf van het middenschip. Een gewelf waarin de dagen daarvoor schepen de lucht in waar gezeild. Gemaakt van allerlei kleuren kaarsvet en wax. Door Folkert de Jong. Een kunstenaar die ik een poos geleden persoonlijk leerde kennen maar van wie ik al ver daarvoor een intrigerende kunstinstallatie had bewonderd in het Kunstmuseum Den Haag. Om een paar jaar daarna soortgelijke beelden uit die installatie terug te zien op de grote jaarlijkse kunstbeurs in Keulen. En die nog weer wat jaren later bij de Oostkerk in Middelburg een groep beelden mocht plaatsen. Dat in het kader van de tweede editie van de grote kunstmanifestatie  Façade, georganiseerd door het CBK Zeeland.

2012, installatie ‘Anatomie’ van Folkert de Jong in het Kunstmuseum Den Haag

2014, beelden van Folkert de Jong op de kunstbeurs van Keulen

2017, beeld van Folkert de Jong bij de Oostkerk in Middelburg

Datzelfde CBK had nu Folkert de Jong gevraagd om kerkmeester te worden in Veere. Daar is ie dan, die kerkmeester! Niet zomaar een gewone kerkmeester trouwens. Nee, je wordt dat alleen als je in de kerk een expositie realiseert en blijft dat slechts voor de tentoonstellingsduur. In dit geval tot 28 februari volgend jaar. Maar hoe eigen je je die immense ruimte toe? Hoe maak je daar iets dat niet gelijk in nietigheid weg valt? Dat deed hij met 25 schepen van zo’n anderhalve meter lang, gecreëerd uit allerlei soorten kaarsvet. Die zweven daar nu als een luchtvloot onder de naam ‘Ex Voto’. Echt prachtig.

vlak voor de opening samen met Kathrin Ginsberg, directeur van het CBK Zeeland

Folkert de Jong heeft de erestaf, behorend bij het kerkmeesterschap, in ontvangst genomen

na de opening even bijpraten met Folkert

enkele van die schepen

Natuurlijk zit er een hele filosofie achter die schepen, maar die kan Folkert het beste zelf vertellen in deze video.

Heerlijk lijkt me dat. Je mogen uitleven in zo’n immense ruimte met zo’n eeuwenlange geschiedenis en met zoveel verhalen. In 2011 heb ik zelf al zoiets kunnen doen bij mijn grote tentoonstelling ‘TOOS’ in de krochten van Fort Rammekens bij Ritthem. Aan de monding van de Westerschelde. Ik zie al helemaal voor me hoe ik dat met de ervaring van toen nu zou kunnen doen in Veere. Ach, een mens moet af en toe gewoon lekker kunnen dromen. Ik ben trouwens best benieuwd naar je ‘experience’, zoals dat tegenwoordig heet, van en in de Grote Kerk. Tot volgende week.

TOOS

Aan de binnenkant van mijn Buitenkunst

voorbeeld van mijn Buitenkunst, Music II (tweeluik op aludibond, 160-240 cm)

Van het een komt meestal het ander. Ook in de kunst. Een waarheid natuurlijk als alle koeien samen in een megastal. Want dat ‘het ander’, de kunst op alu-dibond uit mijn ‘The 70-Series’ van 2019 was er mogelijk helemaal niet geweest als dat ‘het een’, mijn Buitenkunst, niet in 2011 was ontstaan. Als onderdeel van mijn grote expositie ‘TOOS-de ontdekkende mens’ in Fort Rammekens bij Vlissingen. Twee weken geleden schreef ik er hier al over. Met de belofte er nog op terug te komen. Want achter de voorkant van die Buitenkunst, eigenlijk dus aan de achter- of binnenkant, zitten heel veel verhalen verborgen. Met parallellen voor de huidige financiële corona-problemen.  Zoals bijvoorbeeld dat ene ‘dingetje’ volgens de leiding van het Vlissingse maritiem muZEEum. Dat moest ik toch nog even weten voordat ik ‘ja’ zou zeggen tegen hun voorstel voor die expositie.

Fort Rammekens in woestere tijden (linksboven de toegang naar Middelburg)

Fort Rammekens nu

Toos van Holstein, steendruk Renaissance, met de grote toegangspoort naar het fort

Dat ‘dingetje’? Het muZEEum zat zelf volop in de financiële problemen en had geen rooie cent beschikbaar voor die tentoonstelling. Die ook geen verkoopexpositie mocht worden. Wel konden ze mij met hun facilitaire dienst gratis bijstaan. Nogal ‘een dingetje’ dus! Maar toch wilde ik dat fort dolgraag met kunstzinnige ideeën naar mijn hand gaan zetten. En ik had geen wonderlamp zoals Aladin waarbij ik even een behulpzame geest kon oproepen. Dus hoe kwam ik aan harde euro’s? Alleen door een stichting op te zetten. Want die was persé nodig om subsidiefondsen aan te kunnen schrijven. Let wel, ’t was 2010/11, die wankele periode van omgevallen banken. Financieel verwarrende tijden zogezegd, net als nu. Maar om heel veel correspondentie van de Stichting “Expo Fort Rammekens” ontzettend kort samen te vatten, het lukte. Het VSB Fonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds, de Rabobank Walcheren, het Familiefonds Hurgronje, Stichting Moerman Promotie Vlissingen, Donkigotte en De Zeeuwse Alliantie, allemaal droegen ze een financiële steen bij.

Voor steigerbouw, voor film en fotoprojectoren, voor de film ‘TOOS- the movie’ over mijn werk (zie hier), voor houtconstructies, voor het aludibond met daarop mijn Buitenkunst, voor grote vellen handgeschept papier met inlijstingsmateriaal, voor in kunststof gegoten beelden, voor bouwlampen die alles moesten uitlichten, voor ………… Nou ja, ga maar door.

bezig in het fort bij de net opgebouwde steigers

opname in het fort voor ‘TOOS-the movie’, met de stand-in voor de jonge TOOS

filmopname voor Omroep Zeeland

Maar of alles wat ik voor ogen had was gelukt zonder mijn af en toe reddende engel Jacob?

overleg met Jacob

Tja, Gouwe Ouwe wijlen Jacob. Werkend voor het muZEEum en, zoals hij dat zelf voelde, de Heer van Rammekens. Het prototype van de ruwe bolster met de blanke pit, een man wiens gezicht veel over zijn avontuurlijke leven vertelde, een man die ik in mijn hart sloot. Net zoals hij mij ook. Terwijl ik dit zit te tikken, krijg ik weer dat warme, speciale Jacobgevoel. Hij had zijn eigen werkplaats in het fort waar zijn gouden handjes alles konden maken wat ik voorstelde. En als Heer van Rammekens wist hij ook nog allerlei regels bij dat Rijksmonument blijmoedig op eigen wijze te interpreteren. Zat er ergens geen ophangmateriaal op de juiste plaats in zo’n eeuwenoude muur waar dat toch wel heel erg handig zou zijn? Spijkeren en boren mocht niet volgens die regels. ‘Wijffie’, zei Jacob dan, ‘maak je geen zorgen, ik vind wel een oplossing’. Op maandag was het fort altijd officieel gesloten. Als ik dan op de dinsdag weer kwam kijken, zaten er plotseling toch oude, roestige spijkers en haken in zo’n streng gereguleerde muur die ik er eerst echt niet had gezien. Zonder Jacob had ‘TOOS-de ontdekkende mens’ er anders uitgezien. En dat hij zich voor mij op een speciale ontvangstdag in mijn pand in Middelburg in een echt pak had gehesen? Ik haal me dat zo weer voor de geest in combinatie met dat Jacobgevoel. Maar die Gouwe Ouwe is niet meer, hij is gaan hemelen. Naar een plek met, hoop ik, speciaal voor hem een bruine stamkroeg.

foto’s van de opening en van de kunst in de diverse ruimtes van het fort

de filmzaal met ‘TOOS-the movie’

Wat nog wel is? Mijn Buitenkunst natuurlijk. Die in de jaren na 2011 diverse tuinen in Nederland is gaan opsieren. Want bestand tegen weer, wind en zon. Ik denk dat ik er de komende Kunst en Cultuurroute Middelburg op zondag 5 juli maar wat extra aandacht aan ga geven.

En wat ook nog is? Diverse films op mijn YouTube-kanaal. Zoals een video over de expositie en eentje met die basisschoolklas uit Koudekerke en hun Geheime Tekens.

de klas bezig met hun Geheime Tekens

Oh ja, en natuurlijk dit blog. Want dat is ontstaan in 2011 juist vanwege die tentoonstelling. Maar dat is weer een ander verhaal. Tot volgende week.

TOOS

Kunst binnen gemaakt voor buiten

Fort Rammekens nu

We schrijven het jaar 10vC, tien voor Corona. In de oude jaartelling dus 2010. Ik loop in februari rond in de donkere krochten van Fort Rammekens bij Ritthem, bij de monding van de Westerschelde. Voor het eerst van m’n leven trouwens. Want als import-Brabander zei Fort Rammekens me toen nog niet zoveel. Helemaal fout natuurlijk, weet ik nu.

mijn Buitenkunst in de ‘etalage’ van mijn atelier aan de Korendijk 56

Dat beeld van destijds kwam weer boven toen het bestuur van onze Kunst en Cultuurroute Middelburg enige maanden geleden voorstelde om te beginnen met een project ‘Van binnen naar buiten’. Want coronatijden. Galerieën en ateliers voornamelijk dicht. Ook op de 1e zondagen van de maand, onze gebruikelijke routedag. Het idee: hang toch de routevlag uit, doe wat met je etalage, zet kunst voor je ramen, zet gewoon toch wat buiten. Op die manier kon een kunstige zondagmiddagwandeling door Middelburg langs gesloten deelnemersdeuren best aangenaam verrassend gemaakt worden. Dat gebeurde dus ook want we vormen met z’n allen een enthousiaste club.

Voor mij was ’t gelijk duidelijk, dat wordt dus mijn Buitenkunst. En daarvoor moet ik weer terug naar de historische grond van Fort Rammekens. Want historisch is die, voor mij nu ook. Gebouwd rond 1550 in opdracht van Maria van Hongarije, landvoogdes van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden en zuster van Karel V, keizer van het gigantische Habsburgse Rijk. Want de wereldhaven Antwerpen moest worden beschermd tegen vijandige machten.  En de beslist niet onbelangrijke haven van Middelburg werd daardoor ook direct meegenomen. Waar kon dat beter gebeuren dan aan de monding van de Westerschelde.

Fort Rammekens eeuwen geleden met schepen wachtend op goede wind. Naar boven de directe toegang naar Middelburg, naar recht de Westerschelde richting Antwerpen

Willem Hermansz. van Diest, Zicht op de rede van Fort Rammekens bij Vlissingen

Op die historisch heilige grond liep ik dus in 10vC voor het eerst rond. Want de directie van het Vlissingse MuZEEum had me gevraagd of ik er mogelijk voor voelde een grote expositie op te zetten in het fort. Een aantrekkelijk idee. Maar zoals altijd, eerst de locatie bekijken.

Prachtig vond ik ‘t. Duistere krochten, lange donkere gangen, heerlijk verweerde oude muren. Daar kon ik wel wat mee.

een paar foto’s van die gangen en krochten

Maar één dingetje was voor mij gelijk duidelijk, met mijn olieverfschilderijen kon ik ’t daar wel schudden. Kort samengevat: te koud, te vochtig en te zout. Wat wil je ook, een meer open dan dicht fort direct aan het zoute water van de Westerschelde. ’s Avonds gingen dan wel de krochtdeuren en de grote poort dicht, maar verwarming? Niet functioneel. En die expositie zou een half jaar gaan duren. Nou,dan kon je er vergif op innemen dat daarna alle olieverfschilderijen naar de sloop hadden kunnen worden gebracht. Dat soort omstandigheden konden ze echt niet aan. Dus gelijk als bij Tom Poes, kwam het er op neer ‘Toos, verzin een list’. Of eigenlijk heel veel listen. Want ik wilde ’t liefst het hele fort zoveel mogelijk gaan gebruiken. Het moest groots worden.

nog een paar van die foto’s

Al denkende en zoekende kwam ik een techniek tegen die net in opkomst was. Die van het drukken op een voor mij toen nog onbekend materiaal. Alu-dibond. Een plaat van kunststof aan beide zijden bedekt met een laag aluminium waarbij op een van die zijden op het aluminium digitaal een afbeelding kon worden aangebracht. Dat was ‘t! Op die manier kon ik op hoge resolutie ingescande dia’s van mijn schilderijen op het alu-dibond laten overbrengen. Maar in Nederland waren er nog nauwelijks bedrijven die dat én goed én op allerlei grootten konden. Nu doet elke fotozaak ’t voor je, maar 10vC was een andere tijd. Zoekend op internet kwam ik terecht bij het bedrijf ZWF in Bolsward. Die hadden net een nieuwe grote flatbed printer waarmee heel veel mogelijk was. En ach, Bolsward is in ons kleine landje ten slotte niet het eind van de wereld. Het gevolg? Ik werk nog steeds naar volle tevredenheid met ze samen.

ik hang een van de aludibonds op in het fort

vorig jaar in Bolsward, overleg met eigenaar Geoffrey Schippers
van ZWF over een opdracht

Daar dus, in Bolsward, en vooraf in mijn fantasie vond mijn Buitenkunst vorm. In 9vC uitgebreid te aanschouwen in Fort Rammekens en vandaag de dag dus in mijn atelieretalage in het kader van die actie ‘Van binnen naar buiten’. Zolang de coronasluiting duurt. Want ook op de eerste zondag van juni houd ik toch nog maar even mijn deuren dicht. Misschien weer in juli. Maar wel is zeker dat er over die Buitenkunst, dat fort en met kunst versierde tuinen nog veel meer te vertellen is? Daaraan ga ik me de volgende keer opnieuw te buiten.

nog zo’n kunstwerk op alu-dibond

Tot volgende week.

TOOS

Wegwijzeren in het Walcherse Nieuw- en Sint Joosland

Ooit golfde er het water van de Westerschelde en nu hangt er mijn kunst. Waar? In Nieuw-en Sint Joosland.  Een gebied bij Middelburg dat in de 17e eeuw langzaamaan werd ingepolderd. Een gebied waar nog weer een paar eeuwen later een schooltje kwam, De Wegwijzer. Nu ook een gebied dat min of meer los gesneden ligt van Middelburg door de snelweg A58 richting Vlissingen. Dat Nederlandse Land’s End, ons eigen Cap Finisterra, ons eigen eenzame Eind van de Wereld als je die stoere binken van mariniers ten minste mag geloven. Die mannen die overal ter wereld gedropt moeten kunnen worden om deze wereld te helpen redden maar niet kunnen overleven in Vlissingen. Maar dat terzijde. Nu gaat ’t om dat oude schooltje dat al lang geen schooltje meer is.

Theater De Wegwijzer in Nieuw-en Sint Joosland

’t Is namelijk een theatertje geworden: Theater de Wegwijzer (https://www.theaterdewegwijzer.nl/). Opgezet door een paar eigenzinnige en bevlogen theaterdieren, Trudi Wams en Arnout Schop. En in het jaar 2004 ingewijd door nog zo’n ander eigenzinnig figuur,Youp van ’t Hek. Maar wat heeft dat alles met mijn kunst te maken?

theaterzaal met de plafondschildering van Reynier de Muynck en portretten van artiesten die er hebben opgetreden

Een paar weken geleden kreeg ik een berichtje van Trudi. ‘Toos, mijn muren zijn leeg, kun jij daar iets aan doen?’ Nu ken ik Trudi al weer wat jaartjes. Eerst doordat ik één, twee keer per jaar een voorstelling bijwoonde in De Wegwijzer. Waardoor ik bijvoorbeeld Freek de Jonge, als ik zijn woorden van destijds ten minste mag geloven, voor de eerste keer in zijn leven een gitaar op het toneel hoorde betokkelen bij een try-out. Dat heb ik daarna nooit meer waargenomen en ik kan best verklappen dat dit ook helemaal niet erg is. Maar ik leerde Trudi nog weer beter kennen toen ze in 2014 de Homerische rockopera ‘O die Zee’ in Fort Rammeken bij Ritthem organiseerde. Een overweldigend theatergebeuren waaraan ik ook een steentje mocht bijdragen met mijn serie schilderijen over de Ilias en Odyssee van Homerus.

In De Wegwijzer hebben Trudi en Arnout traditiegetrouw altijd een tijd lang werk van een door hen uitgezochte en bewonderde Zeeuwse kunstenaar hangen. Zoals dat van Ruden Riemens, een bekende Zeeuwse fotograaf die toevallig ook nog mijn één-huis-verder-buurman is aan de Korendijk. Of sinds een jaar dat van Frank van der Meijden. In een ander leven manager van de overbekende Zeeuwse band BLØF en nu succesvol met een geheel eigen vorm van kunstkastjes. Daarvan hing er dus al een hele poos een rij in de foyer van het theater. Tot er een hoteleigenaar voorbij kwam die zei ‘doe die mij maar allemaal’. En toen was de wand ineens leeg en kwam dat berichtje van Trudi aan mij.

twee vriendinnen voor het theater

Natuurlijk zei ik ‘ja’. Want ik vind Trudi een dijk van een wijf. Zeg nou zelf, een import Amsterdamse die het lef had om zonder subsidie samen met technische man Arnout een theatertje van 80 plaatsen te beginnen in een Walchers dorpje? Hoeveel mensen zouden dat aandurven? Daar werk ik graag mee samen!

bezig met het inrichten van de foyer

En het leuke is natuurlijk dat ik nu bij komende voorstellingen die ik in De Wegwijzer ga zien mijn eigen schilderijen kan zien hangen. Dat maakt het daar altijd gezellige borrelen achteraf alleen nog maar gezelliger. Zeker ook na de opmerking van Trudi die ik de avond na het inrichten ontving: ‘De foyer is zo mooi en kleurrijk. We zijn al een paar keer gewoon wezen kijken’. Tot volgende week.

TOOS

De Odysseaanse omzwervingen van de Niçoise Odysseus van Toos

Odysseus, Griekse held van top tot teen, beleefde tijdens zijn omzwervingen avonturen op vele plekken rond en in de Middellandse Zee. Maar in Nice was hij nooit. Dat ging ook moeilijk. Want de stad werd pas in de 4de eeuw voor Christus door de Grieken gesticht. En toen verkeerde Odysseus al eeuwen lang, naar ik aanneem, in de Elysese velden, de verblijfplaats voor gelukzalige Griekse helden. Toch is hij nu in Nice. Zelfs een heel jaar lang. In de vorm van een aantal tentoonstellingen. Dat alles vanwege een nieuwe, kunstzinnige uitgave van de Odyssee van Homerus door galerie Quadrige en uitgeverij  La Diane Française. Gecombineerd met exposities van zes kunstenaars die met steendrukken, zeefdrukken, houtsneden en gravures aan dit nieuwe kunstboek hebben meegewerkt. En mijn expositie, want ik ben één van die zes, is nu gaande.

Odysseus turend naar de horizon, olieverf van Toos van Holstein

Maar voordat het zover was, zijn er heel omzwervingen en onverwachte kunstavonturen aan vooraf gegaan. Net dus zoals bij Odysseus zelf. Twintig jaar lang werd hij als speelbal voortgedreven door onenigheid tussen een paar Griekse goden. Toen pas mocht hij van hen bij thuiskomst op Ithaka zijn trouw wachtende Penelope weer in de armen sluiten. Zo erg was dat bij mijn expositie gelukkig niet. Maar toch!

Als illustraties voor de Odyssee maakte ik in 2014 al vier steendrukken. Mijn meestersteendrukker Rudolf Broulim uit het Belgische Ekeren ging namelijk met welverdiend pensioen. En voor die tijd wilde ik toch graag nog een keer van zijn uitgebreide ervaring gebruik maken. Vier litho’s van de vereiste afmetingen creëerde ik nog bij hem, op papier van Quadrige en net passend op één steen.

bij Broulim werkend aan de steendrukken

Maar voor die Odysseus uitgave had ik er wel vijf beloofd aan galerie-eigenaar Jean Paul Aureglia. Hoe nu? Daarvoor deed zich in 2015 een elegante oplossing voor. Bij het Nederlands Steendrukmuseum in het Brabantse Valkenswaard. De directie daar vroeg of ik hun jaarlijkse relatielitho wilde maken. Kon ik toch mooi die vereiste vijfde steendruk maken in combinatie met dat relatiegeschenk, ook weer op één steen.

werkend aan de 5de steendruk in het Steendrukmuseum van Valkenswaard

Dat was dus keurig allemaal klaar voor de in 2016 in Nice geplande expositie. Maar voor zo’n tentoonstelling is nog wel iets meer nodig dan vijf litho’s.

de 5 litho’s op rij bij de expositie

Nu maak ik voor een steendruk altijd eerst wat ontwerpen in de vorm van niet al te grote tekeningen en aquarellen. Die had ik dus al begin 2014. Waarom daar niet iets mee gedaan? Zo gezegd zo gedaan. Een aantal van die voorstudies scande ik in hoge resolutie in om ze bij mijn vertrouwde adres van ZWF in Bolsward op hoogwaardig schildersdoek in kleur te laten afdrukken. In een veel groter formaat, namelijk 100-90 cm. Maar daarbij bleef op mijn verzoek aan de zijkant telkens een strook van 10 cm breed onbedrukt. Toen met die losse doeken op naar de Martinikerk in Franeker. Om daar te knielen bij de oude grafstenen in de kerkvloer. Niet vanwege boetedoening. Maar wel om met oliekrijt en rubben delen van oude teksten en gebeeldhouwde fragmenten van die stenen over te brengen op die onbedrukte,witte stukken.

rubben in de Martinikerk van Franeker

Vervolgens heb ik die losse doeken op laten spannen op aluminium frames bij ook al weer zo’n vertrouwd adres, Artel in Rucphen. Dus voordat ik er in mijn atelier in Middelburg mee verder kon, hadden die werken al een hele reis en geschiedenis achter de rug.

En toen ineens kwam in 2014 “O die zee”, georganiseerd door Trudi Warns van Theater de Wegwijzer in Nw.- en St. Joosland, op mijn pad. Een muziekspektakel gebaseerd op de Odyssee en plaatsvindend bij Fort Rammekens in Ritthem. Logisch natuurlijk dat die serie schilderijen waaraan ik toch al werkte, daar een aantal maanden konden komen te hangen.

de expositie in fort Rammekens

Maar daarmee was hun reis nog niet afgelopen. Want daarna kwam de uitnodiging om mee te doen met een kunstmanifestatie tijdens de Biënnale in Venetië in 2015. Waarom dan niet ook in Venetië die serie integreren in mijn deel van de expositie?

de expositie in Venetië

Maar na al die kunstomzwervingen kwam de eindbestemming van mijn Niçoise Odyssee dan toch in zicht. De opening in galerie Quadrige in de loop van mei 2016. Een zeer geanimeerde vernissage met natuurlijk een uitgebreide Niçoise specialiteitenmaaltijd ’s avonds laat er achteraan.

foto’s van de opening

de Niçoise maaltijd na de vernissage

Toen ik uiteindelijk mijn moeie hoofd op mijn kussen kon leggen, wist ik één ding zeker: Odysseus was thuisgekomen in Nice. En daar hangt ie nu. In de vorm van de steendrukken, die mixed media werken met o.a. rubbings en olieverfschilderijen die ik speciaal voor deze expositie maakte. Ook hij mag nu tot rust komen. Net zoals ik trouwens. In mijn atelier in Nice. Tot volgende week.

TOOS

Met de Nieuwjaars TOOS-doodle traditioneel het oude jaar uit

de vorige Nieuwjaars TOOS-doodle

Decembermaand traditiemaand. Ten minste,zo voel ik dat. Met al die vaste waarden in deze weken tot Oudjaar.

Straks worden de gleuven in de postbussen weer smaller gemaakt door onze eigen PostNL, juist in de tijd dat we er dikkere stapels post doorheen willen douwen. Overigens, was PostNL lang geleden niet de PTT die toen achtereenvolgens PTTPost, TPG en TNTPost werd? Ach ja, vaste waarden!

Of neem ons nationale Sinterklaasfeest met een heus eigen televisiejournaal. Met van die vaste waarden als een lange witte baard, een rode mijter, een staf en een Zwarte Piet. Overigens, was er de laatste paar jaar niet iets met die kleur zwart? En dat terwijl zwart officieel wetenschappelijk helemaal geen kleur is! Maar gelukkig hebben we nog dat kruis op die mijter. Zo’n symbool van heiligheid. Kan dat trouwens nog wel in deze seculiere tijden? Puntje van zorg misschien voor de toekomst?

Niet te vergeten ook de Hamsterweken  van onze nationale grootgrutter Albert Heijn. Alhoewel, nationaal en vaste waarde? Dirk, Jumbo, Lidl en Aldi knabbelen zo langzamerhand toch ook aardig mee aan al dat lekkers dat we geacht worden traditioneel tot ons te nemen in deze tijd.

En dan natuurlijk het Kerstfeest. Met de kerstboom als oorspronkelijk heidens symbool. Dure cadeaus en feestkleding, uitgebreide maaltijden en familiegezelligheid. Met Kerstman, slee en rendier. Of was er nou toch ook nog iets met een geboorte ergens in een stal in een heel ver land?

Ik wil met deze filosofisch-behoorlijk-kort-door-de-bocht opmerkingen alleen maar illustreren dat ook tradities niet voor de eeuwigheid zijn. Want voor hen die dat nog niet ten volle beseffen, eeuwig duurt echt héél, héél lang. Maar van één traditie, nog een behoorlijk verse, hoop ik dat die toch nog aardig wat jaartjes mag duren. Uit puur eigenbelang trouwens. De TOOS-doodle! Want zolang die er is, ben ik er dus ook nog.

Veel fans van mij en veel lezers van dit blog weten nu wel wat ik bedoel. Maar voor alle zekerheid toch nog even in het kort de TOOS-doodle geschiedenis.

werkend aan een TOOS-doodle

In 2010 kocht ik in de USA mijn eerste iPad. In 2011 begon ik er, vanwege mijn grote TOOS-tentoonstelling in Fort Rammekens bij Vlissingen, mee te doodelen. Gewoon met behulp van bepaalde apps en mijn vingers tekenen en schilderen op het iPad-scherm. Zonder vieze vingers te krijgen! Op die manier maakte ik een aantal digitale kunstwerkjes die allemaal nog te vinden zijn op mijn site http://www.toos.biz/ . Op mijn YouTube-kanaal staan twee filmpjes over het maakproces. Klik maar op https://youtu.be/6p-vqugh4L8  of https://youtu.be/y7UC5NtBMz0  Eén heb ik nog hieronder ingebouwd.

Van daaruit ontstond het idee om er jaarlijks minstens nog één te maken. De Nieuwjaars TOOS-doodle. Helendal gratis voor niks voor iedereen beschikbaar om te downloaden, zelf eventueel ook nog te bewerken als een eigen, persoonlijke Kerst en Nieuwjaarskaart en dan uit te printen om ‘m als echte post in die te smalle gleuf van PostNL te stoppen. Of niet natuurlijk. Want die doodle kan ook aan iedereen digitaal verstuurd worden. Scheelt weer zo’n postzegel die bijna elk jaar duurder wordt, decemberzegel of niet. Of wat dacht je van inlijsten als gratis kunstwerk voor jezelf.

Er staat dus weer een nieuwe Nieuwjaars TOOS-doodle klaar op http://www.toos.biz/ onder de knop TOOS-doodles. Nummer 17 in de rij daar. Klikken op “nieuwste doodle gratis downloaden”, het zip-bestandje uitpakken en printen maar.

de nieuwe Nieuwjaars TOOS-doodle 2015/2016

Wil je er ook zelf nog mee aan de slag in een of ander fotobewerkingsprogramma? Tekst er bij, afmetingen veranderen, andere kleur toevoegen? Geen probleem! Misschien is het dan zelfs nog directer als je naar mijn TOOS-wolkje gaat dat in DropBox drijft. Daar valt ie ook te downloaden met de link http://bit.ly/1lUyQcL .  Wat zouden we tegenwoordig toch zonder die uitgebreide wolkenvelden,die cloud, moeten.

En als iemand er mee aan de slag gaat, zou ik het heel leuk vinden om ook zelf mijn veranderde TOOS-doodle te ontvangen . Tot volgende week.

TOOS

De gratis TOOS-doodle voor het feestelijk uiteinde/begin van 2014/2015

Tradities ontstaan langzaam. Daarvoor zijn het ten slotte tradities. Ze zijn er niet plotseling, ze moeten groeien. Dus toen ik eind 2010 begon te doedelen op mijn net aangeschafte iPad1, wist ik niet dat ik er nu een aflevering van mijn blog aan zou wijden. Dat blog bestond toen trouwens nog niet eens. Daarmee begon ik in de loop van 2011 naar aanleiding van mijn grote expositie “TOOS” in fort Rammekens op Walcheren bij Ritthem. Wat nu “TOOS&ART” heet, was toen nog “TOOS in fort Rammekens”.

de allereerste TOOS-doodle uit 2011

Doedelen dus! Het maken van kunstwerkjes op het aanrakingsscherm van de iPad. Eigenlijk vingerverven zonder vieze vingers te krijgen! Kijk maar eens op de video hieronder of via de link http://youtu.be/6p-vqugh4L8  op mijn YouTube-kanaal. Dan zie je hoe zo’n TOOS-doodle ontstaat.

Ik heb er intussen een hele serie gemaakt die staat op www.toos.biz, mijn tweede website naast www.toosvanholstein.nl. Al die TOOS-doodles zijn daar nog steeds te downloaden. Gewoon gratis kunstwerkjes, helemaal voor niks, nada, niente, for free, kostenlos, rien.

nog zo’n TOOS-doodle

Nu maak ik er nog een enkele per jaar. Zoals ook eind vorig jaar toen ik op het idee kwam een niet te ingewikkelde te maken waar liefhebbers zelf nog iets aan konden toevoegen. Gewoon je eigen Kerst, Nieuwjaars of Wat-Dan-Ook-Maar kaart maken met als basis die TOOS-doodle. In een programma als Photoshop, of iets dergelijks, tekst en andere zaken toevoegen en zie daar: een oorspronkelijke kunstkaart om via e-mail of per echte post te versturen.

Ik weet van allerlei mensen dat die dit vorig jaar ook daadwerkelijk hebben gedaan. Zo worden dus tradities geboren! Hieronder daarom opnieuw een doedel als mijn bijdrage aan de kaarten en wensen eindejaarskoorts.

de Nieuwjaars TOOS-doodle van dit jaar

 

Een foto hiervan met goeie kwaliteit kun je via de link http://bit.ly/1GqI5GU uit de wolk van Dropbox laten neerdalen in je eigen pc, laptop, tablet of smartphone. Daarna staat het je helemaal vrij er mee te doen wat je wilt. Wel zou ik het leuk vinden zelf dan ook jouw TOOS-doodle versie te ontvangen.

Op Facebook en LinkedIn heb ik hieraan al de nodige aandacht gegeven. Met succes, merk ik. Veel plezier ermee en tot volgende week.

TOOS

Twee “kunstvliegen” in één klap

De rust is weer neergedaald in de natuur rond fort Rammekens. Het vogelgefluit wordt niet meer overstemd door de rockmelodieën van muziekspektakel “O die zee”. Op de binnenplaats van het fort is het uitzicht op de oude muren en kazematten hersteld nu de gigantische partytent is afgebroken. Na alle cateringgeweld kun je nu weer simpel koffie, thee en koek nuttigen bij de “coffeecorner”. Gewoonweg of er niets gebeurd is in de maand augustus.

toegangspoort van fort Rammekens bij Ritthem

Maar dat is toch niet helemaal waar. Want Staatsbosbeheer, eigenaar en beheerder van het fort, vond het heel interessant als mijn expositie “Odyssee” nog een poos zou blijven. Dus hebben we in goed overleg besloten die tentoonstelling te verlengen tot 15 oktober. In het weekeinde daarna wordt het fort namelijk overstroomd door de soldaten van het 7^de Bataljon infanterie van Linie 1815. Die komen daar de klok zo’n 200 jaar terugzetten en Napoleonnetje spelen. En of mijn kunst in die omstandigheden daar nog veilig is? De vraag stellen is eigenlijk al het antwoord geven.

Sirene, één van de werken bij “Odyssee”

Cerberus, bewaker van de Griekse Onderwereld

Dus is “Odyssee” voorlopig nog te bekijken. Op vrijdag, zaterdag en  zondag van 12-17 uur. Dat is dan de eerste van die “kunstvliegen” uit de titel. Nu de tweede.

Korendijk 56, Middelburg

In een vorige blogaflevering schreef ik al over het Feestelijk Open Huis dat ik op zondag 21 september van 11-18 uur organiseer in mijn 18^de eeuwse pakhuis aan de Korendijk 56 in Middelburg. Feest vanwege het feit dat ik dit rijksmonument 15 jaar geleden in september kocht en vanwege de mooie getallen 25, 65 en 70 die dit jaar in mijn persoonlijk leven een mooie rol spelen.

Met andere woorden, “Odyssee” in het fort en een grote expositie met feestelijke prijzen bij mij thuis. Daar moet ik wat mee, zo bedacht ik mij. Alweer met Staatsbosbeheer heb ik daarom het volgende voor al mijn kunstvrienden geregeld.

Normaal betaal je toegang voor het fort. Maar als je uiterlijk donderdag 18 september per email aan mij doorgeeft dat je op 21 september graag zowel mijn Feestelijk Open Huis als “Odyssee” in het fort wilt bezoeken, zorg ik dat er die zondag een gratis toegangsbewijs voor het fort klaarligt. Vermeld naam en aantal bezoekers dat meekomt, dan kan ik dat op het toegangsbewijs invullen. Wapper ermee in het fort, lever het in en de toeziende vrijwilligers daar leggen je geen strobreed in de weg. Twee “kunstvliegen” dus in één klap.

Mijn emailadres is toos@toosvanholstein.nl. Tot volgende week.

TOOS.

www.toosvanholstein.nl

http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein

Odysseus here, Odysseus there, Odysseus everywhere

toegang van hoofdbastion naar tentoonstelling “Odyssee”

Hebben we in fort Rammekens “O die zee” en mijn expositie “Odyssee”, hebben ze in Scheveningen in augustus ineens “Oh die zee”. Een audiowandeling door Scheveningen, ook gebaseerd op dat epos van Homerus. Krijg je tijdens die wandeling op je koptelefoon drie van Odysseus’ avonturen te horen. Zeg maar eens dat Homerus niet populair is!

Mijn galeriehouder in Nice, Jean Paul Aureglia van Galerie Quadrige, heeft dat dus haarfijn aangevoeld toen hij begon met een nieuwe uitgave van de Odyssee en mij daar ook bij betrok. Om een vijftal steendrukken te maken als illustratie bij enkele van de vele avonturen van Odysseus. Vier daarvan heb ik al klaar. Gemaakt in het atelier van Rudolf Broulim bij Antwerpen. Ik schreef daarover al eens in dit blog. Maar Rudolf vond dat hij met zijn 68 jaar zijn persen wel eens mocht laten stoppen. Dus stond er, zogezegd, nog één steendruk in de wacht.

met Rudolph Broulim aan het werk in zijn atelier bij Antwerpen

Nu heb ik goede contacten met het Nederlands Steendrukmuseum in Valkenswaard. Ik draag dat museum een heel warm hart toe. Want onder de inspirerende leiding van directeur Frank van Oortmersen en technische man Cees van Rooij houdt het de steendruktechniek levend  voor een breed publiek. Niet voor niets heb ik een collectie van mijn steendrukken aan het museum geschonken. Ook wordt hun grote steendrukpers nog regelmatig gebruikt om nieuwe litho’s te maken. Daarvoor komt dan steendrukker Gertjan Forrer over uit Amsterdam.

overleg met Gertjan Forrer, Cees van Rooij en Frank van Oortmersen

Dus toen ik kwam met het voorstel die vijfde Odyssee litho in het museum te drukken, was men gelijk enthousiast. Zeker toen ter sprake kwam dat ik dan gelijk ook mooi een relatiegeschenk voor het museum kon maken. Want met een beetje goeie wil kan dat namelijk op dezelfde steen. Als die steen en bijbehorende soort papier maar groot genoeg zijn.

allemaal blij

We hebben dus direct een afspraak gemaakt. Voor zaterdag en zondag 27/28 september. Want dan is net op vrijdag 26 september een nieuwe expositie geopend. “DE EERSTE WERELDOORLOG in steendruk”. Wat is nu mooier dan de museumbezoekers in dat eerste openingsweekeinde live het steendrukken mee te laten maken? Met Gertjan Forrer en Toos van Holstein aan het werk.

de grote steendrukmachine in het Steendrukmuseum

Ik verheug me er op. Alhoewel ’t natuurlijk wel spannend is als er zoveel mensen mee kunnen kijken. Gelukkig ken ik die gigantische steendrukmachine wel aardig. Want in Zwitserland heb ik diverse keren op net zo’n machine kunnen werken. Overigens is dat al weer wat jaartjes geleden. Want ook Ernst Hanke, één van de beste meestersteendrukkers in Europa, heeft zijn machine stopgezet. Digitale technieken nemen de macht over. Maar in Nederland hebben we gelukkig nog dat Steendrukmuseum (http://www.steendrukmuseum.nl) . Zet het weekeinde van 27/28 september maar in je agenda. Tot volgende week.

TOOS

www.toosvanholstein.nl

http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein

Daverende “O die zee”

Cerberus, bewaker van de Onderwereld en fort Rammekens

Fort Rammekens bij Ritthem op Walcheren is toch wel een heel bijzondere locatie. Eerst door landvoogdes Margaretha van Hongarije in opdracht van haar broer en Habsburgse keizer Karel V in 1547 gebouwd als bescherming voor de Antwerpse haven. In de 17de eeuw uitvalsbasis voor onze vele handelsschepen. Daarna in 1809 grondig veranderd door Napoleon om ’t de Engelsen moeilijk te maken de monding van de Westerschelde op te varen. Dan in de 20ste eeuw een zeer vredige champignonkwekerij in de donkere, vochtige krochten. En nu het prachtige decor voor een speciale theatervoorstelling en een kunstexpositie. ’t Kan verkeren!

Want gezien alle publiciteit zal ’t waarschijnlijk geen Zeeuw ontgaan zijn dat deze maand het spektakel “O die zee” wordt opgevoerd in het fort. Overigens, ook landelijk heeft deze rockopera ontzettend veel aandacht gekregen. Drie pagina’s in de Cultuurbijlage van de NRC, vier sterren in De Volkskrant, artikelen in tijdschriften, interviews op de radio. Volgens mij hebben Trudi Wams van Theater De Wegwijzer en bedenker van het geheel Huub van der Lubbe, van o.a. popgroep De Dijk, nooit durven dromen van zoveel gratis publiciteit. Maar die is in mijn ogen volstrekt terecht. En als je dan als beeldend kunstenaar tijdens dit alles ook nog je expositie “Odyssee” in het fort hebt mogen inrichten, geeft dat natuurlijk een echte kick.

opening met werk van mij op achtergrond

Vorige week woensdag, bij de première, was het nog even aanpoten om mijn hellehond Cerberus af te krijgen. Maar dat lukte. Dus kon ik met een gerust hart de festiviteiten rond de première meevieren. Een drukte van jewelste onder de grote tent op het middenterrein van het fort. Een opening door de voorzitter van de stichting van Theater De Wegwijzer. Mooie woorden van de Vlissingse locoburgemeester en de Zeeuwse Commissaris van de Koning. Met daarbij op de achtergrond een groot, geprint doek met werk van mij en het waarom van mijn tentoonstelling. Daarna een geweldig verzorgde, Zeeuws getinte catering en de gang over fortmuur, speciaal aangelegde steile stalen trap en houten brug om de tribune te bereiken.

Een paar dagen eerder had ik al een try-out meegemaakt. Des te interessanter dus om te zien wat er nog was veranderd in de voorstelling. Stond die al als een huis, nu stond ie als een fort. Maar ja, wat wil je. Naast de teksten van Huub van der Lubbe ook nog songteksten van cabaretier en regisseur Tom de Ket. Muziekarrangementen van Robert Jan Stips, toetsenist van popgroep Nits, en ook leider van de rockende begeleidingsband. Muziek gecomponeerd door o.a. George Kooymans van Golden Earring, Frédérique Spigt, Daniël Lohues en Robert Jan Stips zelf. Tevens nog wijze lessen van zangeres Mathilde Santing voor het koor. Kan ’t dan, met toneelspelers/zangers van wie de koppen regelmatig op tv zijn te zien, nog stuk? Nee dus! Ik heb een paar foto’s van de voorstelling er hier doorheen gestrooid. Maar die kunnen absoluut niet weergeven wat je bij dit spektakel allemaal meemaakt.

Als je nog kaartjes kunt bemachtigen via www.odiezee.com  heb ik maar één advies: DOEN!! En als toetje is er dan natuurlijk altijd nog mijn “Odyssee”. Tot volgende week.

TOOS

http://www.toosvanholstein.nl

http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein

“O die zee” buiten en “Odyssee”binnen fort Rammekens: puntjes op de i

Altijd spannend, die laatste dagen voor een tentoonstellingsopening of de première van een toneelmanifestatie. En nu valt dat nog samen ook.

teksten bevestigen bij de kunstwerken

Circe, de godin en tovenares

Binnen in het hoofdbastion van fort Rammekens ben ik bezig met de laatste handjes te leggen aan mijn “Odyssee”. Buiten worden nu de try outs gehouden van het muziekspektakel “O die zee” met de muren en de gracht van het fort als decor.

Binnen heb ik teksten bevestigd bij mijn kunstwerken om daarin iets te vertellen over dat Griekse epos van Homerus. Buiten zijn de toneel en songteksten te horen van Huub van der Lubbe, zanger van de legendarische popgroep De Dijk . Moderne teksten gebaseerd op de avonturen van Odysseus duizenden jaren geleden.

Binnen staat al mijn beeld van godin en tovenares Circe. Buiten zag ik bij de try out van afgelopen zaterdag de “O die zee”-aanse interpretatie van die godin.

Binnen ben ik nog bezig met mijn hellehond Cerberus, de bewaker van de Griekse Onderwereld. Buiten zag ik hoe de jonge Zeeuwse held van “O die zee” werd belaagd door een weer heel andere versie van die Cerberus.

bezig met fort-hulp Jacob aan mijn Cerberus

Binnen in dat donkere bastion met al zijn beperkingen ben ik bezig geweest mijn werken uit te lichten met op de grond staande bouwlampen. Buiten is er veel meer gelegenheid om met grote lichtbatterijen de speelscenes en fortmuren te bespelen.

Mooi om dit allemaal op deze manier me te maken.

Woensdag 6 augustus is de echte première van het grote muziekspektakel. Een homerische rockopera, zoals ’t heet in de aankondigingen. En terecht. Ik zal nu geen tipjes van de sluier gaan oplichten, afgezien van enkele hierbij geplaatste sfeerbeelden.

Want wie weet veranderen er nog zaken naar aanleiding van de try outs. Ik ben benieuwd hoe dat woensdagavond is. Want ik kan nu mooi vergelijken. Maar één ding weet ik zeker. Dit is een absolute aanrader! Gaat zien hoe in deze maand augustus fort Rammekens wordt gebruikt als fascinerende theaterlocatie. In Zeeland bestaat al een grote traditie op dit gebied bij het Zeeland Nazomerfestival. Maar Theater De Wegwijzer uit Nieuw en Sint Joosland heeft er een nieuwe parel aan toegevoegd. Volgende week ongetwijfeld veel meer hierover. Over de rockopera “O die zee” en mijn expositie “Odyssee”. Tot die volgende week.

TOOS

www.toosvanholstein.nl

http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein

Odysseus in de krochten van fort Rammekens

bezig in het hoofdbastion van fort Rammekens

Odysseus beleefde duizenden jaren geleden flink wat heldenavonturen tijdens zijn jaren durende Odyssee. Zo betrad hij onder andere ook de onderwereld. Daar waar de zielen van de doden zich eeuwig verpozen op de Elysese velden of, afhankelijk van hun aardse daden, eeuwig gestraft worden in duistere krochten.

Ik moest hieraan aan denken toen ik afgelopen week begon met het inrichten van mijn expositie rond de Odyssee in de donkere krochten van fort Rammekens. Want zonder verlichting kan het daar behoorlijk onderwerelds overkomen. Maar gelukkig kan ik er vrij in en uit lopen. Net zoals ’t Odysseus lukte die Griekse onderwereld toch weer levend te verlaten.Want één keer binnen ben je er niet zomaar weer uit. In de oude Griekse verhalen hebben de goden dat, als zeldzame uitzondering, maar aan enkelen toegestaan. Maar ja, Odysseus was natuurlijk wel een heel bijzondere held!

gang naar het hoofdbastion

Maar dit terzijde. Want het belangrijkste voor de komende dagen is dat het me lukt een mooie expositie te realiseren tussen alle andere bedrijvigheid door die ook in en buiten het fort plaatsvindt. Want dat toneel en muziekspektakel “O die zee” vergt natuurlijk gigantisch veel voorbereiding (www.odiezee.com).

Buiten het fort wordt in de gracht gewerkt aan de vlonders waarop gespeeld gaat worden. En op het binnenplein is men bezig aan de decors.

vlonders in de gracht bij het fort

werk aan de decors op het binnenterrein

In de tussentijd pleeg ik overleg met Jacob over het ophangen en in elkaar zetten van mijn werken. Want Jacob is mijn steun en toeverlaat in het fort. Al in 2011 was hij met zijn handige handen en ideeën van onschatbare waarde bij het inrichten van mijn grote expositie “TOOS” daar. Gelukkig gaat hij pas over een paar maanden met pensioen en kan hij me dus nog één keer van dienst zijn.

overleg met Jacob

In fort Rammekens mag namelijk niet gewoon zomaar alles. Het is een rijksmonument met de daarbij behorende regeltjes. Dat betekent bijvoorbeeld dat je niet gewoonweg ergens een spijker in de oude muren kunt rammen of een gaatje voor een plug mag boren. Foei, foei, pas op!! Wel mag je oude gaten en spijkers die er toch al zitten gebruiken. Hoe die er dan ooit in zijn gekomen? Tja, goeie vraag.

Maar Jacob weet altijd wel een oplossing. Hij is niet voor niets bijna vergroeit met “zijn” fort.

’t Gaat dus vast allemaal goed komen voor het eind van deze maand. Want dan beginnen de try-outs, moet een deel van het fort gebruikt kunnen worden als kleedruimte voor de acteurs en zangers en zal de catering in de startblokken moeten staan. Alle voorwaarden dus voor hectiek in de komende tijd! Tot volgende week.

TOOS

www.toosvanholstein.nl

http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein

Was Odysseus in Zeeland?

Stel dat je ergens in een grote Nederlands stad rondloopt en willekeurig een aantal voorbijgangers aanschiet met de vraag “wist u dat de Odyssee van Homerus zich gedeeltelijk in Zeeland afspeelt?” Hoeveel glazige blikken zouden dan je deel worden? Veel, heel veel, vermoed ik zo. Want eerst moet je dan natuurlijk van de Odyssee en Homerus weten en dan ook nog dat het verhaal geplaatst is in en rond de Middellandse Zee. Door het overgrote deel van de klassieke wetenschappers ten minste. Maar er zijn querulanten. En één daarvan is de van oorsprong Zeeuwse econoom Iman Jacob Wilkens.

affiche van “O die zee” van fotograaf Ruden Riemens

Hoe ik daar nu zo op kom? Heel eenvoudig. De grote held Odysseus met al zijn avonturen uit het Griekse epos “Odyssee” van Homerus is terug in Zeeland. Met een muziektheater-spektakel nog wel. “O die zee”, een voorstelling die in augustus gaat plaatsvinden bij het oudste zeefort van West Europa. Fort Rammekens uit 1547 bij Ritthem aan de monding van de Westerschelde. Eind april schreef ik al hierover in dit blog omdat ik met mijn kunst bij die voorstelling betrokken ben geraakt. In dit spektakel is Odysseus naar het heden getransporteerd en is hij een ronddwalende Zeeuw die op het punt staat om te trouwen. Dit alles is na te lezen op  http://www.odiezee.com/ .

samen met Trudi Warns van theater De Wegwijzer in fort Rammekens

Maar zoals hierboven al gesteld, Odysseus was hier duizenden jaren geleden ook al volgens Wilkens. Hij schreef daarover in 1990 het boek “Waar eens Troje lag”. Want volgens zijn argumenten lag Troje niet in Turkije, maar in Engeland bij Cambridge. Daar werd de slag om Troje gevoerd door Kelten van het vasteland tegen de Kelten van Engeland. En Homerus was een Keltische zanger uit Zeeland, geboren op het eiland St.Joosland. Ook kon Wilkens de tien jaar durende avonturenreis van Odysseus op grond van de geografische gegevens in het verhaal beter koppelen aan de Atlantische Oceaan dan aan de Middellandse Zee (zie kaartje).

Hades, aquarel

Dat zijn boek volledig de grond werd ingeboord door de Griekse Oudheid wetenschappers lag natuurlijk voor de hand. Want dit was wel heel erg out of the box denken. Waar of niet waar, dat vind ik voor mijzelf niet echt van belang. Ik houd wel van dit soort eigenzinnige mensen die geheel nieuwe denkrichtingen inslaan. In de kunst is dat ten slotte ook heel belangrijk.

Want stel je voor. Voor mijn galerie in Nice ben ik al bezig met de Odyssee, samen met de Ilias toch twee heel oude pijlers van de Europese beschaving. En daarbij had ik als studie al een aantal aquarellen gemaakt met o.a. de Hades, de Griekse onderwereld, en de godin Kirke als onderwerp. Laat nu Wilkens die Hades situeren aan de zuidkant van Walcheren! Terwijl Circea, daar waar Kirke woont, het huidige Zierikzee is. Prachtig toch!

Odysseus en de Sirenen, aquarel

Eigenlijk zou ik nog veel meer in de details willen duiken in dit stukje. Maar dat bewaar ik wel voor volgende keren. Wel heel leuk om te vermelden is dat mijn buurman aan de Korendijk in Middelburg, de bekende Zeeuwse fotograaf Ruden Riemens, de affiche voor de voorstelling heeft gemaakt (zie bovenaan). Met daarop Odysseus vastgebonden aan de scheepsmast om de betoverende zang van de Sirenen te weerstaan. Terwijl ik een poos geleden al een aquarel had gemaakt met zo’n Sirene op de voorgrond en Odysseus aan die mast op de achtergrond. Hoe mooi lopen sommige lijnen! Tot volgende week.

TOOS

http://www.toosvanholstein.nl

http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein

Knielen in een koude kerk

bezig in de Martinikerk van Franeker, 1996

Ik heb de laatste jaren heel wat keertjes geknield in de kerk. Niet vanwege boetedoening trouwens. Mijn katholieke opvoeding en bijbehorende verschijnselen heb ik al heel lang achter me gelaten. Dat knielen was voor de kunst. Op grafstenen nog wel! Om te rubben.

Ik heb hierover al eens eerder geschreven. Maar kort geleden vond ik ‘t, even kort samengevat, weer noodzakelijk om wat te knielen in Franeker vanwege de Odyssee van de oude Griek Homerus, “O die zee” van Theater De Wegwijzer in Nieuw en Sint Joosland (www.odiezee.com)   en fort Rammekens bij Ritthem.

Nu iets minder kort samengevat. In 1996 had ik een grote expositie in de middeleeuwse Martinikerk in het Friese Franeker. Daar hebben ze nog een prachtige verzameling eeuwenoude grafstenen te zien op de vloer en tegen de muren. Delen van die grafstenen heb ik toen met oliekrijt gerubd op schilderslinnen en blauw zeildoek om er daarna op door te werken met olieverf. Op de foto hier boven is een duidelijk jongere en roodharige versie van mij daarmee bezig.

Deze techniek heb ik later diverse keren opnieuw toegepast, bijvoorbeeld voor de tentoonstellingen “De mens op weg” en “Helden” in diezelfde Martinikerk in respectievelijk 2004 en 2013 Bijgevoegde plaatjes, met een steeds wat oudere Toos-uitgave, getuigen hiervan.

Martinikerk, 2004

Martinikerk, 2013

Zoals ik een paar weken geleden meldde, kwam ineens het in komende augustus plaatsvindende theaterspektakel “O die zee” op mijn pad met de mogelijkheid voor een tentoonstelling. En dat terwijl ik al bezig was met een expositie over de Odyssee komend jaar in Nice. Versneld aan de gang dus!

Bij de Odyssee had ik al een aantal aquarellen gemaakt als studie voor steendrukken die een nieuwe Franse uitgave van die klassieker opsieren. Zes van die aquarellen heb ik nu als basis gebruikt voor mixed media werken op doek. Doeken van 100 bij 90 cm waarop ik links of rechts naast de al aanwezige rudimentaire afbeelding bewust een baan leeg had gelaten om daarop te kunnen rubben. Dus wat was een van mijn stops toen ik laatst toch in Friesland moest zijn? Franeker! Mijn band daar met de koster is zodanig groot na al die jaren van samenwerking dat ik zonder enig probleem de sleutel krijg om in alle rust in die Martinikerk te kunnen werken. Rubben dus. Op mijn knieën. Maar wel met een kussentje eronder! In een koude kerk. Want voor mij alleen zetten ze de verwarming toch maar niet aan in die gigantische ruimte. Nou, daar kan ik inkomen.

overleg bij Artel, Rucphen

Daarna heb ik die losse doeken afgeleverd bij Artel in Rucphen. Een bedrijf waar ik al jaren kom en dat perfect doeken opspant op zelf gefabriceerde aluminium schilderijenframes. Even overleg over hoe ik het wilde hebben en een paar dagen later waren ze klaar.

opgespannen doeken

Nu werk ik verder in mijn atelier aan deze gedeeltelijk gerubde doeken. Want in augustus moeten die komen te hangen in het hoofdbastion van fort Rammekens. Dat dient dan als centrum voor heel veel publieksactiviteiten bij de rockopera “O die zee” die zich daar buiten de fortmuren in de gracht gaat afspelen. Ik hou jullie op de hoogte. Tot volgende week.

in mijn atelier

TOOS

www.toosvanholstein.nl

http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein

Foto op hout

Ik geef ’t gelijk toe, op avontuur gaan in het Friese Bolsward vanuit het Zeeuwse Middelburg ligt niet direct voor de hand. Maar toch deed ik dat een paar dagen geleden. Wel op kunstavontuur natuurlijk, dat ligt dan wel weer voor de hand.

Wat ik daar te zoeken had? Dat is eigenlijk een vervolg op mijn uitspraak vorige week in dit blog: toeval bestaat. Want Bolsward, of beter gezegd het bedrijf ZWF Ontwerp daar, en fort Rammekens zijn voor mij onverbrekelijk met elkaar verbonden. Zelfs nog meer, nu die theatervoorstelling “O die zee” waarover ik schreef, bij het fort wordt opgevoerd.  Dit alles vraagt om enige ontrafeling, vermoed ik zo.

alu-dibonds in fort Rammekens, 2011

Toen ik in 2011 bezig was met de opzet van mijn expositie “TOOS”  in fort Rammekens werd me al snel duidelijk dat ik daar niet kon werken met olieverfschilderijen. Te koud, te zout, te vochtig, daar bij die monding van de Westerschelde. Het werken op het plaatmateriaal alu-dibond was toen net in opkomst. En dat kon wèl tegen een atmosferisch stootje. Al zoekend op internet en al bellend kwam ik toen terecht bij de tweeling Jeffrey en Wesley van ontwerpbureau en drukkerij ZWF Ontwerp in Bolsward. Leuke, klantvriendelijke, meedenkende jongens. Daarbij ook nog eens leuk in prijs. Dus alle weerbestendige dibonds die toen in het fort hingen kwamen uit hun bedrijf.

Breaking waves, olieverf, 100-130 cm

Daarna heb ik er nog wel meer bij hun laten maken om die in mijn atelier verder te kunnen beschilderen. Maar de technische ontwikkelingen bij het bedrukken van allerlei soorten materialen gaan razend snel. Dus belden ze me een poosje geleden op. “Toos, we kunnen nu ook op hout drukken. Is dat iets voor jou?” En of dat iets voor mij was! Ik liep er namelijk net over te denken mijn schilderij “Breaking waves” (hierboven) ook eens op een andere manier te gebruiken. Nou, die gelegenheid bood zich hiermee spontaan aan. Op hout dus, met knoest en nerf er gratis bij. En met zelfs een keus uit diverse mogelijkheden. Vurenhout, larikshout, met of zonder whitewash, planken vertikaal of horizontaal. Mijn keus was snel gemaakt: larikshout met whitewash en horizontaal.

“Breaking waves” op hout, 100-130 cm

Toen kwam plotsklaps ook nog “O die zee” eraan en in verband daarmee het aanbod om het hoofdbastion van het fort met mijn kunst te verfraaien. Toeval? Ja, maar wel een toeval om mooi te gebruiken. Dus mijn houten zeeschilderij “Breaking waves” gaat nu natuurlijk een rol spelen in die tentoonstelling.

Daarom was ik in Bolsward om het resultaat te bekijken en mee te nemen.

Met Jeffrey en Wesley bij hun speciale drukpers

Kijk trouwens zelf maar eens op  www.photogifts.nl/foto-op-hout/ voor de mogelijkheden. Ik vind het echt fascinerend te zien wat tegenwoordig technisch allemaal kan. Als kunstenaar heb je daardoor zoveel meer mogelijkheden dan vroeger! Tot volgende week.

TOOS

http://www.toosvanholstein.nl

http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein

Terug naar Fort Rammekens

Toegangspoort naar fort Rammekens

Toeval bestaat. Net zoals de beroemde roman “Terug naar Oegstgeest” van Jan Wolkers. Een boek dat gedurende tientallen jaren te vinden was op de Nederlandse literatuurlijsten bij scholieren van Havo en VWO. Met “Terug naar Fort Rammekens” heb ik die boektitel maar even misbruikt in combinatie met dat toeval. Want hoe zit dat?

Nou, twee dingen, zoals oud-premier Joop den Uijl dat vroeger placht te zeggen.

Ten eerste. Voor mijn galerie Quadrige in Nice heb ik meegedaan met het illustreren van een nieuwe uitgave van de Ilias van Homerus. De voor de hand liggende volgende stap in dat project was natuurlijk de Odyssee, dat andere meesterwerk van de oude Griek. Die uitgave, ook weer als een zogenaamd livre d’art in zeer beperkte oplage, verschijnt volgend jaar. Met daaromheen exposities van de kunstenaars die de illustraties hebben gemaakt. Daarbij dus mijn persoontje. En dat persoontje is dan natuurlijk al aan het vooruit denken voor die tentoonstelling.

Daar kwam een paar maanden geleden plotsklaps interessant nieuws bij. Theater de Wegwijzer in het bij Middelburg gelegen Nieuw- en Sint Joosland gaat voor de maand augustus een grote theater/muziekvoorstelling “O die zee” opzetten. Een prachtige woordspeling natuurlijk op de Odyssee.’t Wordt een voorstelling die daar gedeeltelijk op is gebaseerd op een wel heel speciale locatie. Het recent gerestaureerde Fort Rammekens bij Ritthem.

Hé, had ik daar in 2011 niet de laatste grote solotentoonstelling voordat die restauratie begon? Allemaal elementen dus die een kruisbestuiving tussen dat project “O die zee” en mijn kunst voor de hand liggend maakten.

Hoofdbastion bij expositie “TOOS” in 2011

Vandaar dat ik recent terug was in Fort Rammekens. Samen met Trudi Warns van dat theater De Wegwijzer. Want er moesten plannen worden gesmeed. Uitkomst? Ik ga in ieder geval het hoofdbastion van het fort “aankleden” met mijn kunst. Kunst gebaseerd op de ideeën rond de Odyssee die ik toch al aan het ontwikkelen was vanwege die expositie volgend jaar in Nice.

Samen met Trudi Warns in hoofdbastion

Zeg dus maar eens dat toeval niet bestaat! Mooi is natuurlijk dat ik de ruimten van het hoofdbastion en de vele andere krochten in het fort al heel goed ken vanwege mijn tentoonstelling “TOOS” daar in 2011. Kijk maar eens naar de video van die expositie.

Zoals gewoonlijk staat die ook op YouTube http://youtu.be/b7-GT6c-wJk.  Net zoals nog een paar andere filmpjes over de voorbereidingen http://youtu.be/0iESmF2upvU en de opening  http://youtu.be/cHl39lNiNUM  van “TOOS“.

En wat maakt dit alles nog frappanter? Vanwege mijn activiteiten destijds in het fort begon ik dit blog onder de naam “TOOS in fort Rammekens”. Nu, in “TOOS& ART”, zal de komende tijd het fort vast wel opnieuw regelmatig opduiken in combinatie met “O die zee”. Tot volgende week.

TOOS

http://www.toosvanholstein.nl

http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein