Met z’n allen zijn we gek op top zoveel lijstjes. Ga maar na. Tussen Kerst en de klokslagen van Oudjaar natuurlijk die Top 2000 van onvergankelijke hits op de radio. Of de wekelijkse Mega Top50. Maar vlak ook de ‘Top100 grootste superjachten ter wereld’ niet uit. Of de ‘Top100 leukste Kerstfilms’ en de ‘Top10 Magische Weetjes over Eenhoorns’. Ooit gehoord trouwens van de ‘Top10 Psychologische trucs om ervoor te zorgen dat iedereen jou leuk vindt’? Zoek die maar gauw op.
Zo hebben levensgezel en ik al jaren onze ‘Top5 Kathedralen’. Maar dan wel die uit de tijd van de gotiek, grofweg vanaf 1100. Prachtig wat er toen met nieuwe architectonische bouwmethoden en pure menskracht gemaakt is. Groter, hoger en ruimtelijker was het streven. Met daarbij prachtige beeldhouwkunst en fresco’s om de bijbel voor de zeer vele analfabeten tot leven te brengen. Zodra een aantal eeuwen later de overdadige barok erin sluipt, haken we echter af. Nee, die middeleeuwse gotiek, dat is ’t helemaal! Al jaren staat daarbij voor ons de kathedraal van Chartres bovenaan. Net zoiets als Bohemian Rhapsody van Queen in die Top2000. Ook niet weg te branden. Maar daaronder wijzigt nog wel eens wat, afhankelijk van nieuwe ‘ontdekkingen’.
Vorige week schreef ik al over mijn verblijf onlangs in de streken van Toscane en Umbrië. Daarbij stond ook een bezoek aan het ons nog onbekende Orvieto op het program. Oud en ommuurd, gebouwd op een steile vulkanische bult. En gezien de alom geprezen 14de eeuwse kathedraal moest dat bezoek er een keer van komen. Nou, volkomen terecht, dat prijzen. À la Max Verstappen stoof die Cattedrale di Santa Maria Assunta met topsnelheid direct onze Top5 in. Alleen al die ligging op dat grote stadsplein! Met natuurlijk die afwisselend witte en zwarte stroken die de Italiaanse gotiek zo speciaal en prachtig maakt. Zeker als de zon er op staat te stralen. Maar de kleurige mozaïeken en overweldigende beeldhouwreliëfs op de voorgevel maakten er gelijk iets unieks van. En toen moest de binnenruimte nog komen.
Aan de eigenlijk veel te beperkte keus van foto’s hoef ik niet veel toe te voegen, die plaatjes spreken voor zich. De beroemde fresco’s van Lucca Signorelli (1450-1523) in een van de zijkapellen daarentegen verdienen meer toelichting. Bekende Renaissance-kunstenaars als Fra Angelico en Benozzo Gozzoli gingen hem er vijftig jaar eerder al voor, maar konden hun werk niet afmaken. Dat gebeurde pas rond 1500 door die Signorelli. Met grote, indrukwekkende schilderingen over de Antichrist, de Apocalyps en de Dag des Oordeels. Die dag waarop alle doden herrijzen uit hun graf en samen met de levenden hun definitieve oordeel krijgen: hemel of hel. Een heel druk dagje dus en een zeer populair item destijds (zie ook de foto daarvan hierboven van de voorgevel). Niet alleen toen trouwens. Als ik ’t goed begrijp is dat idee van de Apocalyps en de Doomsday ook behoorlijk populair bij de tegenwoordig zo invloedrijke evangelicals in de Verenigde Staten. Echt iets om blij van te worden! Maar dat terzijde.
Signorelli heeft zich in ieder geval als kunstenaar helemaal kunnen uitleven in de paar jaar dat hij met die fresco’s bezig was. Toch mooi dat Doomsday nog niet is geweest. Nu kon ik ten minste nog volop genieten van die topkunst van hem en alle andere prachtige zaken in het interieur. Zoals de kleurrijke kapel met het doek van het Mirakel van Bolsena. Een heel ander prachtig katholiek sprookje
dat voor nu te ver voert
Niet kerkelijk, maar ook interessant in verband met alles hierboven is het prachtige verhaal ‘The Pillars of the Earth’ (Pilaren van de Aarde) van Ken Follett. Een historische roman over de bouw van een kathedraal in het Engeland van de 12de eeuw. Je krijgt er indirect heel veel mee over hoe dat destijds bij zo’n bouw toeging met al z’n ups en downs. Een absolute aanrader!
Welke de andere kathedralen in die Top5 zijn naast Chartres zul je je misschien nog afvragen? Nou, die van Amiens, Cordoba en Siena. Albi is vanwege Orvieto gezakt naar zes. Eigenlijk zijn ’t er dus maar vier en een half want de beroemde Mezquita van Cordoba is ten slotte ingebouwd in een grote Moorse moskee. En of de lijst definitief is? Zekers niet. Want er prijkt nog steeds een behoorlijke verzameling kathedralen op de to do-lijst. Ik houd jullie op de hoogte. Tot volgende week.
TOOS
TOOS&ART 