De Witte Mannen in de Donkere Egyptische Nacht: een ReisKunst-verhaal

De Witte Mannen in de Donkere Egyptische Nacht: een ReisKunst-verhaal

‘Het is weer grijze-koppen-tijd.’ Aldus levensgezel een paar dagen geleden toen hij onderweg de nodige campers en caravans was gepasseerd. Met daarin voornamelijk pensionado’s. ‘Hé’, dacht ik, ‘misschien ook weer eens tijd voor een nieuw ReisKunst-verhaal’. Want dat past wel bij die jaarlijkse lentetrek van grijzende pensioentrekkers. Meestal richting zon en hogere temperaturen. In de periode waarbij voor de slagbomen van vakantie enclaves nog geen files staan.

Vorig jaar startte ik met die ReisKunst-verhalen. Verhalen over het hoe, wat, waarom en de inspiratie bij het ontstaan van sommige van mijn schilderijen. Lees en kijk die van vorig jaar er nog maar eens op na: ‘Mijn genderneutrale Maya Indiaantje’, ‘Het Pistool van de Jemenitische Chauffeur’ en ‘Het Lijk in de Ganges’.

Toos van Holstein, Egyptian Night (olieverf)

Dit keer een ReisKunstverhaal over bovenstaand schilderij. Geïnspireerd door mijn eerste bezoek aan Egypte. Een reis trouwens die de rest van mijn leven sterk heeft bepaald. Sowieso was ’t al mijn eerste vakantie buiten Europa en dan ook nog naar een Arabisch land, naar een heel andere cultuur. En ook nog in m’n uppie, zij ‘t in een reisgezelschap. Met Djoser, toen de echte specialist voor Egypte. Maar, zo bleek, het werd ook de reis waarop ik toen-nog-niet-levensgezel ontmoette. Nou, als je daar geen inspiratie aan ontleent, waaraan dan wel?

Maar wat hebben die foto hierboven en dat schilderij met elkaar te maken? Één van de reisonderdelen was een riviertocht van twee dagen met ons gezelschap op drie van die typische Nijl zeilboten. De feluka. Behoorlijk grote houten boten met dat karakteristieke, prachtig vormgegeven zeil. Heel fotogeniek. Duizenden daarvan bevaren die mythische Nijl. Inspiratie te over dus voor een paar grote aquarellen die later thuis ontstonden. Zoals onderstaande.

een typische feluka op de Nijl

Toos van Holstein, Assuan (aquarel 85 cm-65 cm)

Aan het eind van de eerste vaardag werden de feluka’s aan de oever vast gelegd. Er ging eten bereid worden door de bootbemanning. En er moest ook geslapen worden, op dek onder de prachtige sterrenhemel. Wel op dunne matrasjes op een harde houten vloer. Niet echt comfortabel voor verwende, weke Westerlingen. Maar wie haalde er als enige van het gezelschap onderuit zijn reistas een luchtbed tevoorschijn? Toen-nog-niet-levensgezel! Menige jaloerse blik is hem ten deel gevallen toen hij bezig was met opblazen.

Intussen verzamelden zich op de licht glooiende oever de nodige Egyptenaren. Vooral mannen en kinderen. Waar ze allemaal plotseling vandaan kwamen? Geen idee. Maar ja, de vruchtbare Nijlstrook is heel wat dichter bevolkt dan ons platteland. Ze kwamen gezellig aapjes kijken en gingen daar op hun gemak voor zitten en liggen. Uur na uur. Van schemering naar donker naar nacht, ’t bleef er lekker druk. Ook toen de aapjes onder de open sterrenhemel onder zeil gingen.

Het beeld van die mannen en kinderen in hun onder het heldere maanlicht zacht opgloeiende witte, lange gewaden, die daar midden in de warme nacht nog steeds zaten te kijken, is me altijd bijgebleven. Met als gevolg diverse schilderijen. Zoals dus dat hierboven. En zoals ook onderstaande foto waarin we ’s morgens op ons gemak weer wakker liggen te worden.

’s morgens vroeg op de Nijl

Tot volgende week.

TOOS    

Met de Rembrandtkaart in de hand komt men door -bijna- gans Museumland

voorkant van de Rembrandtkaart 2022

‘De vaandeldrager’ van Rembrandt

‘De vaandeldrager’ van Rembrandt gaat binnenkort uitgebreid op reis door Nederland. En in deze blogaflevering ga ik op een kunstige reis langs Den Haag, Amsterdam, Arnhem, Assen, Leeuwarden en Axel. De verbinding tussen dit alles? De Vereniging Rembrandt en haar Rembrandkaart. Daarom leek bovenstaande titel, als parafrasering van het aloude ‘met de hoed in de hand komt men door het ganse land’, me wel toepasselijk.

Die Vereniging (https://www.verenigingrembrandt.nl/nl ) heeft al sinds 1883 het doel heeft om behoud, restauratie en uitbreiding van ons kunsterfgoed te ondersteunen.  Met particuliere fondsen en giften die er zijn ondergebracht.

een pagina van de website van de Vereniging Rembrandt

Een doel dat ik als persoon, als kunstenaar en als lid samen met zo’n 16.000 anderen volledig ondersteun. Persoonlijk krijg ik er ook nog wat voor terug. Zoals die Rembrandtkaart. Een soort Museumkaart maar dan anders. Met z’n allen echter krijgen we die Vaandeldrager-rondreis door al onze provincies cadeau. Omdat de Vereniging Rembrandt vorig jaar financieel heeft bijgedragen aan de verwerving van dat schilderij door het Rijksmuseum.

En dit jaar? Eind januari stond ik in het Kunstmuseum Den Haag voor dit onderdeel van een drieluik van Paula Rego (lees deze aflevering maar). En wat bleek in maart? Met ook weer financiële steun van de Vereniging Rembrandt heeft het museum dit werk kunnen aankopen. Die expositie bezocht ik natuurlijk gratis met mijn Rembrandtkaart . Net zoals trouwens Museumkaart-bezitters dat konden. Maar niet onaardig, levensgezel en ik betalen, als zogenaamde duo-gezellen van de club met elk een eigen kaart, minder dan voor twee Museumkaarten. Waarbij we dus ook nog eens bijdragen aan ons cultureel erfgoed. Mooi toch? Zeker ook vanwege nog veel andere extraatjes.

een grote Rijksmuseumzaal even helemaal voor ons alleen, samen dan wel met Marten en Oopjen van Rembrandt

Wat voorbeeldjes? Die foto hierboven. Een speciale avond enkele jaren geleden in het Rijksmuseum,  voor alleen Rembrandtleden.  Waarbij we ‘Marten’ en ‘Oopjen’ van Rembrandt op een bepaald moment helemaal  alleen voor onszelf hadden. Of de speciale lezingen over kunst. Of al mogen rondlopen in het gedurende vijf jaar lang verbouwde en uitgebreide Museum Arnhem voor de officiële opening op 13 mei plaatsvindt . Het museum met een prachtige verzameling 20ste eeuwse realistische kunst. En ook nog eens sterk gericht op vrouwen in de kunst. Een ander extraatje? Het mooie magazine dat elk kwartaal in de bus komt.

voorjaarsuitgave van het R-Bulletin van de Vereniging Rembrandt

Nog een financieel dingetje. Toen ik begin maart rondliep in het Drents Museum bij de expositie ‘Viva la Frida’ betaalden, zo las ik, Museumkaart-houders  € 10 extra. En levensgezel en ik? Niente, nichts, rien! Iets dat ik al vaker meemaakte. Een prachtige expositie trouwens, die Frida Kahlo expositie. Een prima aanvulling op de tentoonstelling vorig jaar in Het Amstelveense Cobra Museum over Frida en haar op-en-af-en-op-liefde Diego Rivera (hier beschreven). Wat foto’ uit Assen.

Ik sta altijd weer verrast van de prachtige exposities daar in Assen. Elke keer weet men er de grote tentoonstellingsruimte ingenieus anders in te richten.

op het bordes van het Princessehof in Leeuwarden

Een paar dagen later al toonde ik trouwens mijn Rembrandkaart opnieuw. In het Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden. Mijn allereerste bezoek daar. Want sinds ik me in het Italiaanse Gubbio heftig bezig houdt met keramiek vul ik graag kennislacunes op dat gebied op. Wat een prettige noordelijke verrassing, dat museum. Gevestigd in een prachtig 17e eeuws stadspaleis van de stadhoudersdynastie van de Nassau’s. De dynastie waaraan ons koningshuis en dus ook Willem Alexander zijn ontsproten. Ook weer wat foto’s.

Maar, en dat moet ik eerlijk toegeven, af en toe heeft de Museumkaart z’n voordelen.  Zoals bij ‘Museum Het Warenhuis-museum Land van Axel’ in Zeeuws-Vlaanderen. Wel gratis toegang met de Museumkaart, niet met de Rembrandtkaart. Toch wilde ik erheen. Vanwege de Zeeuw Johnny Beerens. Hè, hoe, wat, wie? Die reactie kan ik me voorstellen. Want echt bekend is hij niet bij het grote publiek. Maar wel een fantastisch kunstenaar. Die met heel doordachte, ingewikkelde technieken een soort driedimensionale schilderijen maakt. Schilderij-sculpturen met zee en strand als inspiratiebron. Zijn werk kende ik al wel maar nu was er een overzichtstentoonstelling in dat Museum Het Warenhuis. Eigenlijk moet je zijn schilderijen in ’t echt zien. Maar hier toch ter illustratie een korte video en wat foto’s.

een paar details

detail

Conclusie van dit alles? Ik ga voor de Rembrandtkaart en de Vereniging Rembrandt. Vooral omdat je zo ons beeldende kunst erfgoed mee helpt ondersteunen. Een nobel streven toch? Daar waar de overheid heel erg heeft gesneden. Tot volgende week.

TOOS

Claudia de Breij: ‘Kunst komt eerst’. HOE WAAR!!

Toos van Holstein, Windheim (olieverf 120-160 cm)

Bovenstaand schilderij was voor deze week eigenlijk helemaal niet gepland. Ik had een heel ander onderwerp op het oog. Maar dat komt dan volgende week wel.

Want bij toeval bladerde ik een aantal dagen geleden  door de VARAgids en kwam daar de wekelijkse column van Claudia de Breij tegen. Ik mag best verklappen dat ik van haar een groot fan ben. As ’t effe kan probeer ik dan ook altijd haar nieuwe shows te bezoeken. En bij de tot nu toe twee Oudejaarsconferences op tv van haar, zat ik er helemaal paraat voor. In die column schreef ze iets in verband met kunst waar ik helemaal achtersta. Maar zo goed en prachtig als zij ’t verwoordt gaat mij echt niet lukken. Dus neem ik hieronder gewoon een deel van haar column over.

Na een repetitie voor het afscheidsprogramma in Thialf van onze schaatsiconen Ireen Wüst en Sven Kramer zat ze nog na te praten met twee muzikanten, een van oorsprong Oekraïnse en een Nederlandse. ’t Ging over de door die twee gevoelde zinloosheid van het bespelen van hun cello en viool terwijl in Oekraïne een vreselijke oorlog woedt. Wat voor zin heeft kunst dan eigenlijk? Wat helpt dat? Het antwoord van Claudia?

Claudia de Breij

“Het helpt alles. Als er een ding is dat ertoe doet, dan is het kunst. Kunst komt eerst. Politici lijken ideeën te hebben, maar de echte ideeën die de wereld veranderen hebben zij gevonden in boeken, in toneelstukken, in opera’s en raps, in schilderijen en graffiti. Eerst spreken de kunstenaars, daarna komen de politici – al lijkt het andersom.

Heb je dat gezien, dat filmpje met die vrouw die viool speelde in de metro waar mensen schuilden? Of dat met de muzikanten en het koor van de opera van Odessa, die voor het gebouw van de opera het Slavenkoor uit Nabucco speelden? Buiten, op straat. ‘Va Pensiero’, niemand kent de woorden precies maar hele stadions zingen het mee.. Ze stonden daar en het was het tegendeel van bommen gooien. Het was beschaving. Het was waar de mensheid wél voor bedoeld is. Het was tegengif. Zelfs als je de opera bombardeert, maak je de muziek niet kapot. En dat jij cello speelt, en jij viool, dat is het resultaat van de moed om te kiezen voor iets dat ontroering brengt, en schoonheid, en beschaving, en waarmee je laat zien dat het leven ertoe doet omdat jij het de moeite waard vindt om iets te spelen dat driehonderd jaar geleden is gecomponeerd waarmee je bewijst dat het ertoe doet. Dat het verleden iets betekent in het hier en nu, en dat daardoor wat wij doen in het hier en nu iets uitmaakt voor de toekomst. Dat jij hebt gekozen om te studeren, jezelf te trainen, offers te maken voor iets dat echt belangrijk is.”

Die woorden waren me echt uit het hart gegrepen, die ontroerden me. Mee ook omdat ik me een aantal jaren geleden verdiepte in de ‘Edda’.

het manuscript van de Edda

Een middeleeuws IJslands manuscript waarin veel  mythologische verhalen van Noordelijk Europa zijn verzameld. Eigenlijk de noordelijke tegenhanger van de zuidelijke Griekse en Romeinse mythologie. Verhalen waarin de goden vanaf boven neerkijken op  het gedoe van de mensen beneden en met hen spelen zoals je dat met marionetten doet. Daaruit is het schilderij hier bovenaan ontstaan. Net zoals de aquarel en steendrukken hieronder.

aquarel als studie voor de steendruk hieronder

de bijbehorende steendruk

En nu is er zo’n figuur die zichzelf zo’n god waant en met zijn hielenlikkende paladijnen op dezelfde manier bezig is volken te bespelen en in het verderf te storten. Kijk naar hoe ze mensen en steden vernietigen. Maar kijk ook naar de restauratie van oude monumenten in het Midden-Oosten die eerst door IS werden vernietigd. En naar steden als Dresden en Rotterdam die ooit werden plat gebombardeerd maar elk op een eigen manier uit hun as verrezen. Kijk naar al die schilderijen die met grote vakkennis en doorzettingsvermogen prachtig worden gerestaureerd. Kijk naar oude films die beeldje voor beeldje weer toonbaar worden gemaakt. Kijk naar de oeroude manuscripten die in onze kijk op de wereld nog steeds een rol spelen. Kijk naar de Griekse tragediën. Want kunst doet er altijd toe. Altijd! Vroeger, nu en in de toekomst. Claudia, dank voor je woorden. Oh ja, en levensgezel heeft al kaartjes geregeld voor één van de try-outs  van haar nieuwe Oudejaarsconference op 31 december. Tot volgende week.

TOOS

Diepenheim kan weer helemaal uit z’n kunstdak gaan, ook met mij erbij

Stel dat je willekeurige Nederlanders vraagt op een blinde kaart van ons land aan te wijzen waar Diepenheim ligt. Behoorlijke kans dat de blikken wazig gaan worden en dat je net zoiets krijgt als bij een humoristisch onderdeel uit het jaren 90 tv-programma De Vakantieman. Waarbij vakantiegangers op een blinde kaart van Europa moesten aanwijzen in welk land en welke plaats ze zich op dat moment bevonden. Ik vond op YouTube nog een hilarisch filmpje daarover, zich afspelend in Benidorm.

Maar stel nu dat je je voor zo’n soort aanwijzing van Diepenheim beperkt tot kunstliefhebbers. Dan zouden best wel eens de nodige vingers kunnen wijzen naar ergens op een denkbeeldige verbindingslijn tussen Zutphen en Almelo. Want niet voor niets zet Diepenheim zich op de kaart als het Stedeke van Kunst en Cultuur. Met diverse kunstcentra en als ultieme manifestatie al jaren het ‘Kunstmoment Diepenheim’. Een tiendaags kunstfestijn op heel veel locaties met heel veel kunstenaars. Dat in oktober altijd duizenden bezoekers trok. Ja, trok! Want de laatste twee jaar dus even niet. Iets met een virus! En daardoor geen Kunstmoment. ’t Bleef stil in het Stedeke.

Maar nu komt er een vervroegde inhaalslag. De 16e editie is naar voren gehaald, naar de periode rond Pasen. Van vrijdag  15 tot en met zondag 24 april. Op een kleine 40 plekken in en om Diepenheim. Met ook mijn deelname. In, wat ik zelf vind, de mooiste galerie van het Stedeke. Galerie Álafran aan de Grotestraat 45 .

Ik werk namelijk al flink wat jaren op een heel prettige manier samen met Irma en Hugo Blank, de eigenaren van de galerie. Dus toen ze me vroegen of ik ook schilderijen beschikbaar wilde stellen voor hun groepsexpositie tijden het Kunstmoment hoefde ik daarover in ’t geheel niet na te denken. Ja, natuurlijk.

hierboven en hieronder enkele werken uit mijn ‘The 70-Series’ die ook in Galerie Álafran zijn te zien

Dus nu kunnen de hopelijk weer duizenden bezoekers tien dagen lang ook werk van mij bekijken. Elke dag van 11 tot 17 uur. Ja, je leest ’t goed, elke dag. Maar er valt dan ook heel wat te bezoeken. Kijk https://www.diepenheim.nl/ en https://www.kunstmomentdiepenheim.nl/home/44 er maar eens op na.

Mocht je trouwens op zoek zijn naar een leuk tweede huisje in het oosten van het land? Daarvan zijn er in en rond Diepenheim nogal wat te vinden. Kijk maar.

Er is voor de belangstellenden zelfs een speciale route uitgezet om de zes bij Diepenheim behorende grote landhuizen en kastelen op je gemak te kunnen bekijken. Niet onaardig toch, die optrekjes?

Een paar jaar geleden kwam ik, ook niet ver van Diepenheim, nog een prachtige, enigszins verborgen kunstparel tegen. Gewoon vanuit Diepenheim richting Delden gaan. Naar het particuliere Museum No Hero. Absoluut de moeite waard.

Musaeum No Hero in Delden

Dus op of rond Pasen erop uit? Gewoon naar het Stedeke Diepenheim!! Tot volgende week.

TOOS