Tagarchief: Palazzi Papali

Cultuur en Kunst, buon appetito!


“Italië, het land waar je bij wijze van spreken op elke straathoek wordt geconfronteerd met hun cultuur uit het middeleeuwse en nog veel verdere verleden.” Een eigen citaat uit mijn blog van een paar weken geleden. En goed voor recycling nu ik nog wat Italiaans kunststof bij elkaar veeg in een soortement afsluitend tekstueel fotoverslag. Praatjes bij plaatjes dus. Want in die streken mooie foto’s schieten?  Geen probleem. Wat is er bijvoorbeeld Italiaanser dan onderstaande foto?

Een middeleeuws straatje in een plaats met de prachtige naam Buonconvento met daarin ‘de Roomse Kerk’ centraal. De kerk die, zeer voorzichtig uitgedrukt, via nogal eens aanvechtbare methoden puissant rijk werd in de loop der eeuwen. Met als gevolg , hoe je dat dan ook beoordeelt, heel veel prachtige kunst, wonderbare  architectuur en aangename pleinen. Zoals hiernaast in Pienza.

Ooit een eenvoudig dorp, maar in de 15e eeuw monumentaal uitgebouwd door ene Paus Pius II. Alleen vanwege het simpele feit dat hij daar was geboren.  Pienza verdiende daardoor wel een behoorlijke update, vond ie. En ’t mocht ook nog wat kosten. Groots denken of grootheidswaanzin? Nu kun je er in ieder geval toeristisch heel goed vertoeven. Een plek om in zonnige stilte even weg te mijmeren en de omringende ambiance in gedachten te vergelijken met de volstrekt scheefgegroeide toeristenkermis van Pisa. Mijn God, wat is dat een zooi geworden!

 Omdat we er onderweg toch langsreden, stelde levensgezel voor om nog  wat oude herinneringen op te halen op de Piazza dei Miracoli. Daar waar die toren nogal scheef hangt. Dat hadden we dus niet moeten doen. Mooie herinneringen werden er instantaan bezoedeld door gigantische horden aan toeristen. Die ook nog, om er zichtbaar bovenuit uit te komen, overal op paaltjes klommen voor de ULTIEME foto. ‘Kijk eens hoe ik die scheve toren van Pisa sta tegen te houden!’ Duizenden keren per dag. En de rest interesseert ze geen moer. We zijn er weg gevlucht.

Nee, geef me dan maar de relatieve rust op het plein bij de kathedraal van Lucca. Ook al weer zo’n heerlijke middeleeuwse stad. En in 1858 de geboorteplaats van Puccini, de beroemde operacomponist. ’t Is maar dat je het weet!

Echt weer zo’n piazza met een wit-zwarte gothische kathedraal waar ze in Italië het patent op hebben. Heerlijk om daar een terrasje te pakken. Net zoals in Volterra waar de wit-zwarte muur van de kathedraal een perfecte achtergrond vormt voor hedendaagse kunst.

Een stad vol kunst trouwens.  In allerlei uitingen.

Rosso Fiorentino, Kruisafname

Vooral het schilderij op de laatste foto was een echte surprise. Want wist ik veel dat deze beroemde ‘Kruisafname’ (1521) door Rosso Fiorentino in de ‘Pinacoteca e Museo Civico’ van Volterra hing! Het werk wordt in de kunstgeschiedenis beschouwd als het begin van het zogenaamde Maniërisme. Eigenlijk het vervolg op de schildersstijl in de Renaissance. Het plaatje kende ik natuurlijk uit de boeken maar nu stond ik er onverwacht in levende lijve voor. Net zoals even later voor een prachtige ‘Annunciatie’ van Lucca Signorelli (1445-1523).

Luca Signorelli, Annunciatie

Die kunstenaar liep daarna als een rode draad door de reis. Want in Orvieto kwam ik ‘m weer tegen in de kathedraal. Met prachtige fresco’s. Een aantal weken geleden schreef ik al daarover. Maar toen bleek ie ook nog te hangen in de Palazzi Papali naast de kathedraal.

Luca Signorelli, Maria Magdalena

Met een ‘Maria Magdalena’, één van de belangrijkste heiligen in de katholieke kerk. En indirect trouwens nog een hoofdpersoon in ‘De DaVinci Code’. Dat wereldwijd bekende boek van Dan Brown. Die Signorelli kon trouwens best een aardig potje schilderen, vind je niet?

Ook in dat Orvieto was de kunst weer niet weg te slaan van de straathoeken.

Wat te denken van deze beelden die ik al dwalend tegenkwam in een niet meer als zodanig gebruikte middeleeuwse kerk?

Of van de fresco overblijfselen waarop ik weer ergens anders stuitte?

Logisch toch dat ze in Italië niet alles kunnen restaureren en keurig bewaren? Er is gewoon te veel.

Tot volgende week.

TOOS

Er is niet aan te ontkomen, aan die Grieken en Italianen


In deze globaliserende tijden heerst toch nog wel eens het gevoel dat we die Grieken en Italianen beter kwijt dan rijk kunnen zijn. Hoe kort is ´t nog maar geleden dat Grexit ineens een nieuw woord werd voor de dictionaire? Terwijl een paar weken geleden vanwege Italiaans politieke toestanden het begrip Quitalia in de media verscheen. Raar eigenlijk als je bedenkt dat we in onze Westerse beschaving behoorlijk wat te danken hebben aan de oude Grieken en Romeinen. Om van iets recentere Italianen als schrijver Dante Alighieri (1265-1321) en beroemde Renaissance kunstenaars als Leonardo da Vinci en Michelangelo maar niet eens te spreken. “Het kan verkeren”, zoals de lijfspreuk luidde van onze 17de eeuwse Nederlandse dichter en toneelschrijver Bredero. En dat vind ik in dit geval toch eigenlijk een geval van jammer.

Dante op een fresco in de kathedraal van Orvieto

Want, ´t zal niet onbekend zijn, ik heb ten slotte goeie banden met de oude Homerus en zijn Ilias en Odyssee. Net zoals met Dante en z´n Divina Commedia. Boeken die ik, samen met andere kunstenaars, heb helpen illustreren. En schrijvers die heel veel anderen hebben geïnspireerd waardoor je ze om de haverklap tegenkomt in de kunst. Zeker in een land als Italië. Daar waar je bij wijze van spreken op elke straathoek wordt geconfronteerd met hun cultuur uit het middeleeuwse en nog veel verdere verleden. Zoals ik recent weer eens opnieuw ervoer. Want wie figureerde er in de fresco´s in de kathedraal van Orvieto die ik een paar weken geleden beschreef? Dante natuurlijk!

Nogmaals Dante in de kathedraal, nu op zijn tocht door de Hel in de Divina Commedia

En van wie zag ik enkele dagen daarvoor de invloed op eeuwenoude Etruskische urnen? Van Homerus!

het Etruskisch museum in Volterra

Ik liep toen rond in het Museo Etrusco Guarnacci in Volterra. Eén van de oudste steden van Italië, midden in het gebied waar de Etrusken heersten voordat de Romeinen er de macht overnamen. Echt prachtig, dat museum. De Etruskische urnen vliegen je er bijkans om de oren. Allemaal van die kleine sarcofagen voor asresten, uitbundig versierd met prachtig gebeeldhouwde tableaus. Van bijvoorbeeld, zo werd me totaal onverwacht duidelijk, scènes uit de Odyssee. Zoals die waarbij Odysseus zich aan de mast van zijn schip heeft laten vastbinden.

Hij wil namelijk wel het dodelijk verleidende gezang van de Sirenen horen terwijl zijn bemanningsleden uit veiligheid hun oren met was hebben dicht gestopt. Zelf heb ik daarover en ook over Homerus wel schilderijen gemaakt.

Toos van Holstein, Sirène, olieverf
Toos van Holstein, Homère, olieverf

Echt machtig om te zien hoe die Etrusken in hun eigen cultuur die van de Grieken verwerkten. Het gevolg van, natuurlijk, de globaliserende handel in die tijd. Nou ja, Mediterrane handel dan.

Homerus was trouwens niet weg te slaan uit mijn Italiaanse belevingen. Want in Orvieto in de middeleeuwse Palazzi Papali, de Pauselijke Paleizen, kwam ik hem opnieuw tegen. In wat ooit een uitgebreide bibliotheek was geweest.

de oude bibliotheek in de Palazzi Papali in Orvieto
Homerus en Vergilius boven mijn hoofd

En dat nog wel samen met de bekende Romeinse dichter Vergilius. Niet zo vreemd overigens want Vergilius zag zich zelf graag als de evenknie van Homerus. Toen was mijn cirkel ineens helemaal rond. Want is ´t niet Vergilius die Dante begeleidt op zijn tocht door Hel en Vagevuur in de Divina Commedia? Ook al weer iets waarover ik ooit zeefdrukken en schilderijen maakte.

Toos van Holstein, zeefdruk uit de serie bij de Divina Commedia
Toos van Holstein, Divina Commedia, olieverf

Waarom Vergilius niet mee mocht de Hemel in op Dante’s naarstige zoektocht naar zijn zo vurig aanbeden, vroegtijdig overleden Beatrice? Tja, een beetje orde moet er natuurlijk wel zijn. Vergilius (70 v.C-19 v.C.) kon per definitie geen christen zijn. Zie zijn sterfjaar maar. Dikke pech voor hem. Want zulke zielen konden nu eenmaal onder geen voorwaarde tot de christelijke Hemel worden toegelaten. Nee, hij moest ´t doen met Hel en Vagevuur. Die kende hij dan ook op z´n duimpje. Daar had ie geen TomTom voor nodig. Een prachtige truc dus van Dante om hem tot gids op zijn reis te maken.

Al dit soort business hebben we toch maar mooi te danken aan die Grieken en Italianen. Dus als je ´t aan mij vraagt? Geen Grexit, geen Quitalia. Tot volgende week.

TOOS