“Ik moet toegeven, ik wou van kinds af aan rijk zijn. Niet om te bezitten, maar om veel te kunnen doen”. Nee, geen uitspraak van mij maar eentje van Axel Vervoordt. Ken je die naam? Misschien wel, minder misschien niet, vermoed ik. In het laatste geval moet je echt eens richting Wijnegem, even ten oosten van Antwerpen. Naar Vervoordt’s unieke en gratis toegankelijke kunsthabitat.
Alhoewel zelf geen kunstenaar heeft hij als kunsthandelaar, antiquair, tentoonstellingsinrichter en estheet wel een heel eigen plek in de kunstwereld veroverd. En er in Wijnegem ook nog eens één laten bouwen. Op het terrein van een 19e eeuwse graanstokerij en destilleerderij.
Zegt nu iemand “hé Toos, dat doet me denken aan die Anselm Kiefer waarover je laatst schreef, dan kan ik daar helemaal inkomen. Maar er is, vind ik, één belangrijk verschilletje. Kiefer is zelf kunstenaar en steekt, zonder winstoogmerk, veel van zijn kunstkapitaal in dat gigantische totaalkunstwerk van hem in Barjac in de Ardèche. En Vervoordt? Indachtig die bovenstaande uitspraak van hem verdient hij al jaren met kunst ook heel wat slappe was, maar ziet dat zich ook graag steeds verder vermeerderen. Nou, dat lukt volgens mij best aardig, daar in Wijnegem. Komt zo. Nu eerst naar Venetië. Naar het Palazzo Fortuny.
Want daar heb ik in de loop der jaren tijdens de Kunstbiënnale diverse keren kunnen bewonderen waarom Axel Vervoordt zijn vooraanstaande positie heeft veroverd.
Hij weet namelijk op een uitzonderlijke en heel persoonlijke manier antiek uit allerlei culturen, bric-à-brac, brocantegedoe en moderne kunst te combineren met een geweldig oog voor esthetiek. Eeuwenoude stukken hout, verweerde tafels, doorleefde gebruiksvoorwerpen of Boeddha’s en christelijke heiligenbeelden, alles kan hij gebruiken in samenhang met vooral moderne abstracte maar soms ook figuratieve kunst. Vaak in verrassende combinaties waarvan je denkt “hé, dat kan dus ook”.
Aan dat alles hangen overigens ook verrassende prijskaartjes. Uitermate geschikt voor klanten met een uitgebreide verzameling aan losse centen. Of een dikke portefeuille met creditcards van gouden en platina signatuur. Als bedenker en villa-inrichter bedient hij zo over de hele wereld flink wat liefhebbers met zijn ideeën. De Belgische koninklijke familie? Natuurlijk. Acteur Robert de Niro? Waarom niet. Net als rapper Kaney West. En die brengt me weer terug naar Wijnegem. Want West schijnt daar, waarschijnlijk als 4e, 5e of 6e huis, een leuk stulpje te bezitten op dat oude industrieterrein. Dat door Vervoordt&Zonen voortreffelijk is omgetoverd in een inkomensverrijkend prestigieus woon en kantoorproject plus kunstruimten.Vooral dat laatste wilde ik er graag eens zien. Juist omdat Axel in 2017 vaarwel zei tegen het Palazzo Fortuny in Venetië om alle aandacht te kunnen geven aan zijn Wijnegem-project.
Dus liep ik daar afgelopen april op een regenachtige zaterdag rond. Want op die dag is de Axel Vervoordt Galerie gratis te bezoeken. Korte conclusie: absoluut de moeite waard!
Verspreid tussen de appartementen en kantoorgebouwen liggen diverse kunstruimten. Waarvan de afgesloten deuren alleen zijn te openen met een soort elektronische badge die je bij de receptie krijgt. Voordeel: je kunt overal heerlijk vrij rondlopen. In de vaak heel spaarzaam spannend of juist heel erg blinkend wit verlichte expositieruimten. Met daarin een mix van zowel permanente installaties als tijdelijke tentoonstellingen. De meest indrukwekkende permanente? Deze.
Een gigantische dieprode koepel Van Anish Kapoor (lees mijn Venetië-blog over hem maar). Als je eronder staat en omhoog kijkt, verlies je helemaal je ruimtelijk gevoel terwijl het als toetje ook nog eens een geweldige echokamer is.
Of je nou wel of niet van dit type kunstzinnige uitingen houdt, is eigenlijk niet belangrijk. Je kunt ’t gewoon over je laten komen, gewoon voelen en genieten. Zoals ook bij de diverse tijdelijke exposities. Met nog wat meer werk van Kapoor. Waarbij Vervoordt de inrichting vaak baseert op de zogenaamde Gulden Snede. Maar dat is een ander verhaal.
Eigenlijk zou ik nog eens een bezoekje moeten zien te versieren aan zijn eigenste, eeuwenoude woonkasteel in ‘s-Gravenwezel. Vol showkamers ingericht met die eigen, bijzondere hand.
Zie deze video maar eens.
Maar ja, ik denk dat ik om daar te mogen rondlopen toch een iets andere portemonnee zou moeten bezitten.
Maar toch nog even terug naar Wijnegem. Naar een van die oude fabriekshallen. Nu het Eschergebouw geheten. Omdat Vervoordt er, gebaseerd op de intrigerende bouwsels in Eschers prenten, allerlei trappen en vloergaten heeft laten aanbrengen. Waarna de bekende kunstenaar Per Kirkeby (1938-2018) zich mocht uitleven met een wonderbaarlijk aandoend bakstenen bouwsel.
Laat ik daarmee gelijk een mooie link hebben naar mijn komende blogaflevering. Tot volgende week.
TOOS
Hoe dan ook, het blijft een bijzondere belevenis, die Biënnale. Dagenlang kun je in Venetië ronddwalen van kunstplek naar kunstplek. De Giardini, het officiële en oorspronkelijke expositieterrein met de landenpaviljoens waaronder ook het Nederlandse. Het Arsenale, ’t eeuwenoude, robuuste, geheimzinnige industrieterrein van de stad dat sinds 1999 bij de Biënnale is getrokken. En de vele gebouwen in de stad zelf die worden afgehuurd door landen die geen plek hebben in de Giardini of het Arsenale. Dat worden er gelukkig zelfs steeds meer. Gelukkig, omdat je als bezoeker op die manier op de prachtigste plekken komt die normaal niet toegankelijk zijn. Niet meer gebruikte middeleeuwse kerken, paleizen waarvan plotsklaps de deuren openstaan en waar je zomaar gratis doorheen mag wandelen. Voor nop een prachtige inkijk in de oude grandeur van La Serenissima met ook nog gratis uitkijk op het Canal Grande. Dat alleen al maakt een bezoek de moeite waard.
Maar nu de kunst. Veel dus dat voor mij onder de noemer “de kleren van de keizer” valt. Wie kent niet het wereldberoemde sprookje van Hans Christian Andersen. Een naakte keizer die denkt in de prachtigste kleren rond te lopen omdat iedereen tot de keizerlijke kring wil behoren en niemand de moed heeft te zeggen dat die prachtige kleren helemaal niet bestaan. Mijn lief gebruikt hiervoor wel de term “gebakken lucht”. Gebakken lucht dus naast veel conceptueel blabla waarbij je lappen tekst tot je moet nemen in een vaak tot mislukken gedoemde poging om te begrijpen wat er mee wordt bedoeld. Het Nederlands paviljoen met “onze” Middelburgse curator Lorenzo Benedetti , directeur van museum De Vleeshal, en kunstenaar Mark Manders onttrok zich hieraan. Echt een hoogtepunt naast nog een paar andere.
Opvallend vond ik trouwens het gebrek aan goeie schilderkunst. Vooral veel installaties, foto’s en heel veel video. En bij dat laatste vind ik nog steeds dat de meeste makers/kunstenaars maar eens naar een echte filmacademie of naar Hollywood moeten gaan om het vak te leren. Alhoewel, op dat gebied beginnen toch wel steeds meer goed gemaakteprojecten te ontstaan. Maar als ’t zogenaamd kunstzinnig vaag, vlekkerig, schokkerig en onbegrijpelijk moet zijn, haak ik af.
TOOS&ART 