De Voortgaande Slag om het Zwartste Zwart en mijn eigen Coloured Black (Deel II)

in mijn atelier ‘Holstein’ in Middelburg

Vorige week eindigde ik met een opgestoken roze vinger, niet de mijne trouwens, als onderdeel van de Slag om het Zwartste Zwart. Een kunstwereld-strijd. Maar wat heeft roze nou met dat zwart en mijn atelierfoto van hierboven te maken? Dat zit zo.

De schatrijke en bekende kunstenaar Anish Kapoor kon ’t zich in 2016 financieel veroorloven het artistieke alleenrecht te verkrijgen op het nieuw ontwikkelde en technisch ingewikkelde coatingsmateriaal Vantablack. Het zwartste zwart op aarde. Dat schoot velen in de kunstwereld spontaan in het verkeerde keelsgat. Hoezo alleenrecht, kunstbroeder! En wij dan? Engelsman Stuart Semple bedacht een ludieke actie. Hij begon met een team aan de ontwikkeling van het Pinkest Pink pigment, het Rozigste Roze op aarde. Waarvoor zelfs Barbie helemaal in katzwijm zou vallen.

Pinkes Pink on earth

Toen dat gelukt was, kon iedereen dit bij hem online bestellen. Nou ja, één iemand uitgesloten.  Want bij je bestelling moest je dit onderschrijven: “Jij bent niet Anish Kapoor, je bent op geen enkele manier verbonden met Anish Kapoor, je koopt dit item niet in opdracht van Anish Kapoor of een aan Anish Kapoor gelieerd persoon”. Best humoristisch. Maar blijkbaar kon dit statement Kapoor toch niet echt bekoren. Op internet publiceerde hij die nogal kinderachtig opgestoken roze vinger. Gedoopt in dat pinkest pink van Stuart Semple. Want zo moeilijk was ’t natuurlijk ook weer niet om dat anoniem te (laten) kopen.

Een ‘fuck you’ vinger dus, met wel een tweeledig gevolg. Het begin van de Slag om het Zwartste Zwart en Stuart’s eigen website ‘Culture Hustle‘ . Die duidelijk maakt dat hij ook wel weet wat zaken doen is. ’t Bleef niet bij het rozigste roze. Diverse soorten verf met speciale kleuren en effecten is hij met een technisch team gaan ontwikkelen. Waarbij het mij nu gaat om maar één daarvan. Stuart’s ook al zwartste zwart.

Kapoor zou dat, vind ik, volledig worst moeten zijn. Want zijn Zwarte Kunst, die in 2022 voor het eerst was te zien op de Biënnale van Venetië (zie vorige week), werd eind afgelopen jaar voor het eerst commercieel geëxposeerd. Bij natuurlijk een heel chique galerie in New York. Kosten van zijn Vantablack schilderijen of sculpturen daar? Rond de 1 miljoen dollar per stuk. Kassa!

foto’s van de expositie van Anish Kapoor in de Lisson Gallery in New York 2023

Maar op vragen bij de opening over Stuart Semple wilde hij absoluut niet ingaan. Ach, ligt dat niet helemaal in het verlengde van zijn kinderachtigheid met die opgestoken roze vinger van ‘m? Waarin een groot kunstenaar zomaar hééél erg klein kan zijn! Oké, terug naar mijn atelierfoto van hierboven. Met daarin best flink wat zwart. Ondanks het voorschrift van mijn academieleraren destijds, “Toos,geen zwart” (zie vorige week). En nu komen mijn galerist in Nice en mijn livre d’art ‘Toos van HOLSTEIN’ in de galerie-serie L’Art au Carré om de hoek kijken.

‘cassette en livre d’art ‘Toos van HOLSTEIN’ in de serie L’Art au Carré, uitgegeven door Galerie Quadrige en uitgeverij La Diane Française

In eerste instantie wilde ik daar acht steendrukken voor maken in maar één kleur. Zwart! Waarop Jean-Paul Aureglia vond dat ik een kunstenaar van kleur ben. Tja, daar had ie wel een punt. Lang verhaal kort, ik ging door de bocht en er kwam kleur in die serie litho’s.

één van de 8 steendrukken en een deel van één van de teksten in ‘Toos van HOLSTEIN’

Maar er gingen bij mij wel wat hersenradertjes draaien, zeker ook omdat ik op internet die Slag om het Zwartste Zwart volgde. Waardoor ik wist dat Stewart Semple Black 2.0 op de markt had gebracht. Niet te koop voor Anish Kapoor natuurlijk! Maar ik was er geestelijk nog niet helemaal rijp voor om dat aan te schaffen. Intussen rijpte wel steeds meer het idee om een serie schilderijen te gaan maken onder de titel Coloured Black. Met zwarttinten als uitgangspunt en kleur als toevoeging. Gewoon eens even van alles resetten. En toen kwam Semple met een prijsgunstige aanbieding van een nog verder ontwikkelde zwartste zwart acrylverf. Black3.0. Dat bij de goeie manier van gebruiken tot 99% van het zichtbare licht zou absorberen. Maar een ietsiepietse minder dan het Vantablack van Kapoor. Niet iets om zwartmoedig van te worden. Dus heb ik toen maar gelijk een 1 liter blik besteld. Dat nu op tafel in mijn atelier staat. Met als gevolg dit.

twee nieuwe schilderijen in de serie ‘Coloured Black’

Zo kan ik op me in laten werken of ik met deze twee schilderijen tevreden ben of dat ik zeg “daar en daar toch nog wat anders”. Dat er al weer een nog zwartere versie Black 4.0 te koop is zal me een zorg zijn. En mochten mijn twee belangrijkste academiedocenten, Ru van Rossem en Nico Molenkamp, vanuit de kunstenaarshemel toch een beetje hoofdschuddend naar mijn zwarte bezigheden kijken? Heren, sorry! Jullie hebben me ook geleerd dat je dingen moet kunnen loslaten en buiten het kader moet proberen te denken. Ze zullen dit dus vast wel begrijpen. Tot volgende week.

TOOS

Geen ReisKunst-verhaal maar een verhaal over Kunst-op-Reis met nr.18 van KvhJ24

Beetje raar, die titel? Ongetwijfeld. Maar toch goed uit te leggen. Want vorige week donderdag verscheen hier nog een ReisKunst-verhaal over De Leergierige Chinese bij de Gaslamp. Maar op die donderdag was ik ook zelf op reis. Op weg naar de Côte d’Azur, naar Nice. In m’n Citroën Berlingo busje vol met kunst. Bedoeld voor twee verschillende maar wel aan elkaar gekoppelde exposities. Een dubbel-expositie zogezegd. In juni stipte ik die al eens aan. Net zoals in onderstaande advertentie die recent verscheen in de herfstnummers van twee Nederlandstalige magazines in de Provence.

Een dubbel-advertentie zogezegd. In het blad van de ANM (Association Néerlandaise du Midi) en het blad van De Nederlandse Club Côte d’Azur. Met ook maar mooi in beide glossy magazines nog twee verschillende interviews.

artikel in het magazine van de ANM

Hoe dat allemaal in elkaar steekt? Vorig jaar ontstonden bij mij en Jean-Paul Aureglia, eigenaar van Galerie Quadrige/Maison d’édition La Diane Française, twee ideetjes.

Ideetje één: de koppeling van een expositie aan een over mij uit te geven boek in de serie ‘L’Art au Carré’. Een speciale serie kunstboeken, livres d’art (altijd oplage 110), met daarin altijd twee artikelen over de betreffende kunstenaar, ouderwets handmatig gezet en gedraaid op Jean-Paul’s pers. En ook altijd geïllustreerd met acht multiples. In mijn geval steendrukken, gecreëerd in het steendrukatelier van Hans van Dijck in Antwerpen.

in het steendrukatelier van Hans van Dijck werkend aan de steendrukken voor mijn L’Art au Carré

Ideetje twee: als aanvulling, parallel aan expositie en publicatie in de galerie, een tentoonstelling in mijn atelier/appartement in Nice. Zodat liefhebbers op twee plekken mijn kunstwerken konden komen bekijken. Spannend! Want zo’n thuisexpositie in Nice had ik nog nooit gedaan. Een nieuw kunstavontuur!

Nou, dat boek wordt juist vandaag 19 oktober, toevallig gelijktijdig met het verschijnen van dit blog, voor het eerst den volke getoond. Een blogverhaal waardig, dat boek, maar dat komt dus nog.

de aankondiging in het jaarlijks Le Journal van Quadrige

Net zoals het verhaal over mijn Porte Ouverte expositie, waarbij ik zaterdag 21 oktober de eerste bezoekers hoop te ontvangen in mijn eigenste Palais de Venise. Nou ja, in dat kleine stukje dan daarvan dat ik bezit. Een prachtig gebouw dat al sinds 1908 letterlijk staat te pronken in het stralende licht van de Cöte d’Azur. Maar dat sinds een paar jaar ook nog eens figuurlijk doet op de Werelderfgoedlijst van de Unesco.

Palais de Venise in de herfstzon

De afgelopen tijd moest er dus flink worden ingericht. Door Jean-Paul in zijn galerie, waar ik de voor hem bedoelde portie aan schilderijen een aantal dagen geleden al afleverde. En door levensgezel en mij natuurlijk in Palais de Venise.

hal van het Palais de Venise

levensgezel en ik bezig met inrichten in mijn atelier/appartement

de etalage van de galerie is in ieder geval al in orde

Dus tussendoor even genieten van de Niçoise zon op een terras hier om de hoek op de Place Charles de Gaulle kon absoluut geen kwaad.

Dat genieten hadden we overigens onderweg van Middelburg naar Nice ook al wel gedaan. Met een tweenachts verblijf in een oude stad. Waar men volgens al zeer oude muzikale overlevering blijkbaar graag danst op een deels verdwenen brug en waar zich ook het grootste gotische gebouw uit de middeleeuwen bevindt. Maar dat wordt een ander verhaal.

ik denk dat er wel achter is te komen waar dit is

Oh ja, en dan nog dat ‘nr.18 van KvhJ24’. Simple comme bonjour, om in Franse sferen te blijven.

1 Juli: de 90 genomineerden voor de verkiezing van Kunstenaar van het Jaar 2024 worden bekend gemaakt. Met ook mijn naam opnieuw daarbij. Daarna mocht het publiek via internet uitmaken welke 20 daarvan zouden overblijven.

15 September: ik krijg een mailtje dat ik bij die 20 ben verkozen. Maar waar ik uiteindelijk zou eindigen? Dat ging het ongeveer 100 man en vrouw sterke kunstpanel bepalen dat in de tussentijd ook nog 5 wildcards had toegevoegd. Uit die 25 namen gingen ze de laatste 8 uit de hogehoed toveren.

1 Oktober: die 8 kunstenaars voor de slotronde worden bekend gemaakt en de keuzevolgorde van de rest. Mij hadden ze, na plek 24 vorig jaar, nu plek 18 toebedeeld. Een positie waar ik heel blij mee ben. Sowieso de eerste Zeeuwse kunstenaar op de lijst en ook nog eens diverse zeer bekende en wereldwijd gerenommeerde kunstenaars na mij. Niet slecht, zogezegd!

Hierbij dan ook mijn grote dank aan iedereen die op me heeft gestemd en daarmee dit mooie resultaat heeft mogelijk gemaakt. Tot volgende week.

TOOS

Hoe in Nice een Carré, een Vierkant, net geen echt Vierkant is

in het midden, boven de heg, mijn atelier/appartement in het Palais Venise in Nice

Laatst vroeg iemand aan me “Toos, als je, zoals laatst, voor een flinke tijd in Nice zit, wat doe je daar dan allemaal”. Nou, vooral de accu met het opschrift ‘Creativiteit’ opladen door een beetje heremiet te spelen en daarbij heel veel ruizige ballast uit mijn hoofd te verwijderen. Gewoon mijn hoofd leeg maken, maar ook weer vullen met nieuwe ideeën. Met ter afwisseling van het kluizenaarsbestaan wel voedsel inslaan op de markt voor mijn deur en van tijd tot tijd uit eten te gaan met Franse en Nederlandse vrienden. ’t Is ten slotte wel Zuid-Frankrijk, hè! Dit keer liep er echter ook nog een speciale rode draad door het geheel. Overigens geen ronde maar een vierkante. En het begin van die draad ontstond in 2021 bij het samenzijn op onderstaande foto.

in Galerie Quadrige, Nice

Een samenzijn  met mijn galerist Jean-Paul Aureglia van Galerie Quadrige. Met allicht een drankje en een hapje. ’t Is wel Zuid-Frankrijk, hè! Jean-Paul publiceert naast veel magnifieke livres d’art ook een serie met de naam ‘L’art au carré‘. Kunstboeken in zeer beperkte oplage, gewijd aan maar één kunstenaar. Die speciaal voor zo’n Carré zowel originelen als multiples maakt, kunstwerken in kleine oplage. Zoals bijvoorbeeld steendrukken of etsen. Met daarnaast in dat Carré ook nog twee aparte beschouwingen van kunstcritici  over de kunstenaar.

achterin de galerie waar Jean-Paul met de hand de teksten zet van zijn uitgaven en die drukt op zijn handpers

Al pratend, drinkend en etend met elkaar kwam het idee naar voren om samen ook zo’n ‘L’art au carré‘ over mij te maken. Met daarin 8 steendrukken. Nou, dat leek me wel wat. Maar, zo waarschuwde Jean-Paul, ’t was wel een heel proces, hoor! Met ook veel overleg. Want wel Zuid-Frankrijk, hè!Een gezamenlijk project dus waarbij ik eerst een flink aantal voorbeeldschetsen moest maken waaruit hij dan voor het boek kon kiezen. Nou, Jean-Paul, pas de problème. En vertel me ook maar snel wanneer in 2023 de bijbehorende expositie plaatsvindt.

blad met schetsideetjes

Zo maakte ik eerst, in Middelburg nog, een aantal bladen met daarop allemaal vierkante schetsjes als ideetjes. Bovenstaand blad is daarvan een voorbeeld. Zo’n Carré heeft trouwens wel afmetingen van 25 bij 28 cm. Zodat de steendrukken en originelen ook die grootte moeten hebben. Dus echt vierkant, echt carré? Natuurlijk niet. Maar ja, ’t is natuurlijk wel Zuid-Frankrijk, hè!

screenshot van de Carré-pagina op de website van galerie Quadrige

Die schetsbladen gingen afgelopen oktober mee naar Nice. Waarbij ik heel nieuwsgierig was naar de voorkeuren van JP. Van te voren had levensgezel natuurlijk ook al zijn voorkeuren aangewezen. En wat bleek, heel frappant, JP was ‘t, zonder dat te weten, op één na helemaal met hem eens.

Die acht van JP ben ik in Nice dus, als originelen en voorbeelden voor de steendrukken, verder gaan uitwerken op het juiste net-niet-carré formaat. Met nog een aantal originelen erbij. Binnen de formule van het Carré dienen dat er namelijk 15 te zijn. Ziedaar dus die rode vierkante draad waarover ik hierboven schreef. Waarbij dan ook gelijk weer levensgezel in beeld komt.

Want die blijft bij zo’n langer verblijf van mij in Nice wel helemaal alleen zielig in z’n uppie in Nederland achter. Daarom stuur ik hem ter troost af en toe per post een kaartje. Geen gewoon ansichtkaartje natuurlijk. Nee, een echte originele tekening/aquarel van ansichtformaat. Hij bezit er al een hele verzameling van. Die gewoonte kon ik nu mooi gebruiken om te spelen met mijn ideeën voordat ik ze als onechte carré aan echt goed handgeschept papier toevertrouwde. Want reken maar dat in alle verkrijgbare soorten papier een gigantisch kwaliteitsverschil zit. Hier een voorbeeldje aan levensgezel.

kaartje zoals ik die wel aan levensgezel stuur over de post

En hier wat ik uiteindelijk als origineel creëerde voor JP.

het uiteindelijke origineel op Carré-formaat

Kun je je voorstellen dat ik heerlijk bezig ben geweest in Nice met al die tekeningen? Maar in de tussentijd was ik natuurlijk ook al bezig geweest om afspraken te maken met Hans Van Dijck, mijn steendrukker in Antwerpen (lees deze aflevering er nog maar eens op na). Vlak voor Sinterklaas heb ik in zijn atelier op een grote steen de eerste aanzet kunnen maken voor vier van de acht litho’s.

begin december bezig op de steen met de opzet voor 4 steendrukken die in één keer worden gedrukt en daarna uitgesneden

De eerste aanzet! Dus dit verhaal rond dat net niet vierkante Carré is nog lang niet rond. Oh ja, en die expositie rond mijn Carré staat gepland van 19 oktober tot 18 november 2023. Wel in Zuid-Frankrijk natuurlijk! Maar ongetwijfeld ook met een vervolg in Nederland. Tot volgende week.

TOOS