Tagarchief: Légende d’orée

De gevolgen van een avontuurtje in Saint-Paul de Vence


Dit keer een makkie. Want waarom zelf iets schrijven als anderen dat al voor me hebben gedaan? Er verschenen onlangs niet voor niks twee interviews met mij in de twee magazines van de twee Nederlandse clubs die de Côte d’Azur rijk is. De Nederlandse Club Côte d’Azur en de Association Néerlandaise du Midi. Dus waarom die alletwee niet gewoon overgenomen? Voor de teksten kan ik ten slotte volledig instaan, de antwoorden zijn van mijzelf.

foto van een foto van het interview met de Nederlandse consul aan de Côte d’Azur

Alleen zag ik al snel dat beide artikelen samen toch wel erg veel tekstruimte in beslag namen. En te veel TOOS is ook weer niet goed. Vandaar nu eerst het interview met de Nederlandse consul Willem-Hein Couwenberg in zijn rubriek ‘La vie professionelle’ in het herfstnummer 2023 van het DNC Magazine. De bijbehorende foto’s strooi ik tussendoor.

Het artikel van Olga Stulemeijer, die de kunstrubriek in het ANM Magazine ‘doet’, laat dus nog even op zicht wachten.

La Vie professionelle

Wanneer je je brood verdient met een onconventioneel beroep als kunstschilder dien je de kunst van het ondernemen goed te verstaan. Toos van Holstein is een uitstekend voorbeeld van zo’n ondernemende kunstenaar.  Afgelopen zomer bracht ze een bezoek aan Vence, vergezeld door haar partner Harm Witteveen. Haar rijke carrière overspant meer dan 40 jaar en omvat een indrukwekkend oeuvre dat niet in een Frans kwartiertje verteld kan worden.  In dit artikeltje zal ik proberen een tipje van de sluier op te lichten, voor de nieuwsgierigen is er een dubbel-expositie deze herfst in galerie Qvadrige en haar atelier-appartement in Nice.

Leeftijdsgroep?

Toos zal met haar werklust en creativiteit in haar 7de decennium menig Franse pensioenleeftijd demonstrant de schrik van op het lijf jagen. 

Waar komt je inspiratie vandaan?

De inspiratie voor mijn kunst komt uit mijn ‘Monde interieur’ dat is mijn buikgevoel: ‘s ochtends vroeg ga ik naar mijn atelier, als ik daar rustig en alleen zit dan komt de inspiratie naar me toe. Het is geen zweverig proces, maar eerder het ontstaan vanuit herinneringen, dromen of zelfs iets wat ik heb gelezen.

Toos van Holstein, Amanthes, (olieverfschilderij 160-120 cm)

Waar bestaat je werk uit?

Ik maak schilderijen en een enkele sculptuur, vanuit de galerie hier in Nice maak ik ook steeds meer illustraties voor boeken. Het verband tussen geschreven tekst en kunst is ook duidelijk zichtbaar bij Toos, dankzij de samenwerking met Jean-Paul Aureglia, de belangrijke vaste galeriehouder van galerie Quadrige annex uitgeverij La Diane Française. Binnen de Quadrige-galerie zijn de ‘livre d’art’ erg populair in Frankrijk. De galeriehouder baseert zijn filosofie op de drie pijlers van de westerse cultuur: de literaire werken van Dante met de Goddelijke Komedie, La Légende Dorée met alle heiligenlevens en als derde de Ilias en de Odyssee van Homerus. De galerie/uitgeverij heeft een rijke geschiedenis, met eerdere samenwerkingen met kunstenaars als Matisse, Masson, Leonor Fini en Dali.

Toos van Holstein, Kroning (olieverfschilderij 150-110 cm), geïnspireerd door de Divina Commedia van Dante

Hoe ben je hier beland?

Ik hou van het zuiden, de natuur, de warmte en de schoonheid van het licht. Ik ben begonnen in St-Paul-de-Vence, ik huurde daar een zolderkamer in de rue Grande. Daar lag de wieg van mijn avontuur in Frankrijk. In 1994 en 1995 kwam ik bij mijn exposities in Saint-Jeannet en St-Paul-de-Vence in contact met Jean-Paul van Qvadrige. Daarna heb ik steeds samen met hem projecten gedaan waardoor ik steeds weer terugkeerde naar deze streek. Ik heb daarna nog op allerlei plekken rond Nice gewoond maar bij de kust was het best. Hier aan de kust zoals bij Villefranche-sur-Mer heb je hetzelfde licht als in Zeeland, dat heeft schijnbaar iets met de zoutkristallen uit het zeewater te maken.  Als ik hier was ging ik vaak naar de DNC-borrel op Domaine Cocagne in Cagnes-sur-Mer. Ik had daar goed contact met Ermert Wissink, oud-voorzitter DNC, en zijn vrouw Magda. Die waren zo vriendelijk om mijn werk daar op te hangen, dat heeft me goed geholpen hier voet aan wal te krijgen.

Wat hoop dat je dat mensen voelen of ervaren als ze jou kunst zien?
Mijn kunst gaat meer over gevoel dan over ervaring, dat ze iets herkennen. Je kan er je fantasie in laten gaan. Mijn schilderijen hebben vaak menselijke gestalten en gebouwen erin.

Naast de eerdergenoemde literaire thema’s zijn ookzowel oude als nieuwe architectuur een thema, in mijn werk zie je vaak een doorgang, je moet ergens naar toe kunnen, sommigen noemen het mystiek. De warme kleuren van de Côte d’Azur spreken me erg aan, die komen ook weer terug in mijn schilderijen. Ik ben een estheticus, mijn kunst hoeft niet te wringen, ik zoek schoonheid en harmonie.

Welke advies heb je voor beginnende kunstenaars?

Probeer je eigen artistieke stem en een eigen wereld te vinden en blijf trouw aan jezelf. Ontwikkel je eigen stijl en vaar niet altijd maar op de golven van wat populair is. Bouw een markt op met behulp van een galerie, het is de moeite om ook de kunstgalerie een redelijk percentage te gunnen. Zij doen veel werk voor je. Tegen een galeriehouder durven klanten ook te zeggen wat ze mooi vinden, die opbouwende kritiek daar groei je van. Zoek een podium en weet wie je klanten zijn. Mijn schilderijen verkoop ik voor het grootste gedeelte aan kunstliefhebbers uit Amerika, België, Nederland en natuurlijk ook Frankrijk.

Waar kun je jouw schilderijen zien in Zuid-Frankrijk?

Deze herfst is er een dubbel-expositie van mijn werk in Nice in Galerie Quadrige en in mijn Niçoise appartement/atelier.

Tot volgende week.

TOOS

De gemeenschappelijke deler van Alexandrië, Cambridge, Den Haag, Parijs en Nice


Wat kunnen die steden uit het rijtje in de titel nu met elkaar gemeen hebben? Nou, bijvoorbeeld dat er allemaal grote bibliotheken staan met daarin veel, héééél veel boeken. Zoals bij de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. En overal groeit dat aantal boeken. Ook in de KB van ‘s-Gravenhage. Ik weet dat zeker want heel onlangs hebben ze er in ieder geval twee bij gekregen. Van mij namelijk. Twee speciale kunstboeken die, en dat is nou echt de gemeenschappelijke deler, ook in die andere steden aanwezig zijn.  

KB in Den Haag

De oorzaak bij de KB zit ‘m in de zogenaamde Collectie Koopman. Nog nooit van gehoord? Ik tot voor kort ook niet. Tot ik een berichtje las in ‘BK-informatie’, het vakblad voor beeldende kunstenaars. Daarin stond een piepkleine aankondiging voor een bijeenkomst met uitleg over die Collectie Koopman. Wat bleek? Dat is een grote verzameling Franse kunstboeken, originele brieven, foto’s en handschriften. Ooit aangelegd door Louis Koopman (1887-1968). Met de nadruk op bijzondere uitgaven van Franse auteurs, geïllustreerd door kunstenaars. En daaronder niet de minsten! Picasso, Braque, Chagall, Degas, Miró, ‘onze’ Kees van Dongen, Matisse, Max Ernst. Louis Koopman liet zijn hele verzameling na aan de KB, samen met een flinke pot dukaten om de collectie te kunnen blijven updaten. Er zijn zelfs tentoonstellingen van geweest in bijvoorbeeld Brussel en New York.

Die bijeenkomst leek me dus wel wat, zeker gezien het feit dat ik als kunstenaar ook betrokken ben bij dat soort uitgaven via mijn Galerie Quadrige in Nice. Daarover heb wel vaker eens iets geschreven in dit blog.

bijeenkomst in de KB

Op dus naar de Koninklijke Bibliotheek op de juiste dag. Daar heb ik geen spijt van gekregen. Paul van Capelleveen, de beheerder van deze zo’n 10.000 items omvattende collectie, bleek een heerlijk bevlogen verteller die ons uiteindelijk heel veel wijzer de KB weer liet verlaten.

kunstboeken en boekjes in allerlei formaten
dav

Maar ik bleek hem ook nog wat wijzer te kunnen maken. Want hoewel hij dus een legaat ter beschikking heeft om de Collectie Koopman nog steeds verder uit te breiden met hedendaagse kunstboekuitingen, bleek hij nog nooit te hebben gehoord van ‘mijn’ galerie Quadrige en de bijbehorende uitgeverij La Diane Française.  Het gevolg daarvan?

 Een paar weken geleden zaten levensgezel en ik op de KB-kamer van Paul geanimeerd te praten over Franse kunstboeken, de Franse kunstwereld en mijn eigen bijdragen daaraan. En daar weer het gevolg van? Dat wat ik in mijn inleiding al schreef. De Collectie Koopman is nu uitgebreid met twee uitgaven die ik heb geïllustreerd met steendrukken. De ‘Edda ou Monuments de la Mythologie& de la Poësie des anciens du Nord ‘ uitgegeven in 2007,en La Légende Dorée, Sainte Catherine (25 novembre) uit 2010. Ik voel me daarbij best een beetje trots!

bij Paul van Capelleveen op zijn kamer in de KB

Want zo zitten mijn bijdragen aan het Franse livre d’art nu toch maar mooi in die prachtige nieuwe, gigantisch grote bibliotheek van Alexandrië, het eeuwenoude Trinity College in Cambridge waar je in de hal tegen een beeld van de grote natuurkundige Newton aanloopt, de Nationale Bibliotheek van Frankrijk in Parijs, bijna vanzelfsprekend in de Bibliothèque Louis Nucéra van Nice en nu ook in de Koninklijke Bibliotheek van onze Hofstad. Pas mal!

deel van de bibliotheek in Nice

Tot volgende week.

TOOS

Dante en Homerus te gast bij TOOS als Middelburg op 6 mei Boekenstad is


affiche van dit jaar

Eens per jaar op de eerste zondag in mei is Middelburg een echte Boekenstad. Vanuit verre streken, zelfs uit Vlaanderen, komen zo’n 130 handelaren in allerlei soorten en maten naar de Markt. Daar waar zich ook al heel lang één van de mooiste en grootste boekhandels van Nederland bevindt. De Drukkerij. Nog nooit bezocht? Dan mis je wat. ’t Is maar dat je ’t weet! Maar dat terzijde.

Zelf voeg ik ook het nodige toe. Maar dan wel in mijn atelier aan de Korendijk. Met als gasten onder anderen de Griek Homerus, de Italiaan Dante Alighieri, de goden uit de IJslandse Edda en heiligen als Sint Nicolaas en Catharina van Alexandrië? Best een interessant gezelschap, nietwaar?

embleem van de kunstroute

Die boekenmarkt is een spin-off van onze maandelijkse Kunst en Cultuurroute in Middelburg. Ooit een thema, dat uiteindelijk zoveel succes had dat de organisatie ervan na een aantal jaren op eigen benen kon staan. Maar die boeken zitten natuurlijk nog wel steeds in de genen van de kunstroute. Vandaar dat een aantal ateliers en galerieën zich zondag 6 mei ook werpt op het boek. Maar vanzelfsprekend wel kunstzinnig. Kijk maar op de website https://www.kunstroutemiddelburg.nl/.

Daar zul je dus ook mijn atelier aantreffen. Want naast schilderijen heb ik ook wel een en ander in huis op boeken in combinatie met kunst. Van de oude Grieken via de middeleeuwen tot aan vandaag de dag. En dat allemaal dankzij mijn Galerie Quadrige in Nice. Eigenaar Jean-Paul Aureglia blies er nieuw leven in uitgeverij La Diane Française die ooit al samenwerkte met nu dooie maar nog steeds beroemde kunstenaars als Salvador Dali, Leonor Fini en André Masson.

Hij stelde zich als levensdoel om naast nieuwe teksten ook eeuwenoude literaire pijlers onder onze hedendaagse Westerse beschaving uit te geven.  In de vorm van het livre d’art. Een in la douce France veel meer dan in Nederland voorkomend soort kunstboek. Uitgaven in zeer beperkte oplage, geïllustreerd met multiples. Originele kunstwerken zoals etsen, houtsneden, gravures, steendrukken en zeefdrukken. Allemaal losliggend en daardoor met het handje uitneembaar.

mijn ‘verzamelde werken’ in de boekenvitrine in mijn atelier

Bij dat levensdoel van Jean-Paul ben ik als kunstenaar nu al een flink aantal jaren betrokken. En daardoor kan ik dus mooi meespelen met Middelburg Boekenstad. Met zeefdrukken bij hoofdstukken uit de 14de eeuwse Divina Commedia van Dante. Met steendrukken bij de duizenden jaren oude verzen in de Ilias en Odyssee van bard Homerus. Met steendrukken bij de ook al heel oude Scandinavische sagen en legenden uit de Edda. Ooit in de 12de eeuw opgetekend in IJsland. En met steendrukken bij een paar heiligenlevens uit de Legenda Aurea.

zeefdruk bij de Divina Commedia

een steendruk bij de Edda

De Legenda Aurea? Ja! Een boek dat in Nederland niet zo bekend is, maar in de middeleeuwen het meest gelezen boek was na de Bijbel. Met uitgebreide levensbeschrijvingen van het gigantische aantal heiligen dat de Roomse Kerk in de loop der eeuwen had verzameld. Zoals onze eigenste Sint Nicolaas. Toen nog zonder zijn Piet. Verwacht in mijn afbeeldingen dus geen zwarte of in wat voor kleur dan ook geveegde of gestreepte helpers van hem.

Ook Santa Catharina, die zorgde voor mijn eerste voornaam, heb ik kunstzinnig onder handen genomen. Maar dan wel die van Alexandrië. Want het Toscaanse Siena heeft ook een 14de eeuwse heilige van die naam. Eveneens heel sterk vereerd, maar mij een te kwezelachtig typje. Nee, dan mijn naamgenoot Catharina van Alexandrië van rond het jaar 300!

een steendruk bij de levensbeschrijving van Sainte Catharina d’ Alexandria

Een zeer wijze, onafhankelijke, standvastige en gelovige vrouw die met haar heldere verstand zelfs mannen wist te overtuigen. Ga er maar aan staan! Maar ja, ze moest ’t wel met de marteldood bekopen. Volgens de legende dan natuurlijk. Kijk, dat zijn vrouwen die me inspiratie opleveren.

Benieuwd? Kom dan 6 mei naar de Korendijk 56. Daar krijg je niet alleen uitleg over die prachtige steendrukkunst maar kun je ook de bijbehorende livres d’art bekijken. Allemaal nog ouderwets met losse loden lettertjes met de hand gezet door Jean-Paul en pagina voor pagina op de handpers gedraaid. Wel in de Franse taal. Maar zoals gezegd, alle apart genummerde en gesigneerde bijbehorende multiples liggen er los in. En is kunst niet een soort universele taal? Tot volgende week.

bezig in het atelier van meestersteendrukker Rudolf Broulim bij Antwerpen

TOOS

Sint Nicolaas verricht geen wonderen meer


Sint Nicolaas, steendruk door Toos van Holstein bij het levensverhaal van de heilige Saint Nicolas in de uitgave van de Légende dorée van de Franse uitgeverij La Diane Française
Sint Nicolaas, steendruk door Toos van Holstein bij het levensverhaal van de heilige Saint Nicolas in de uitgave van de Légende dorée van de Franse uitgeverij La Diane Française

 

Sinterklaastijd, druk, druk, druk, dus tot mijn spijt

Is er voor een normaal blog dit keer geen tijd.

Ik vroeg Sint Nicolaas nog een wonder te verrichten

Door onze dagen tot 36 uur te verplichten,

Maar de heilige bleek zijn vroeger wondergedoe zat

Hoe langdurig ik hem ook smeekte en bad.

Vandaar dus nu alleen deze rijmelarij

En de volgende keer weer meer van mij.

Het wonder van de redding van het jongetje uit het vuur door de heilige Saint Nicolas, steendruk van Toos van Holstein in de uitgave van de Légende dorée van de Franse uitgeverij La Diane Française
Het wonder van de redding van het jongetje uit het vuur door de heilige Saint Nicolas, steendruk van Toos van Holstein in de uitgave van de Légende dorée van de Franse uitgeverij La Diane Française

Tot volgende week.

TOOS

TOOS op audiëntie bij Sint Nicolaas


Een paar maanden geleden was ik op audiëntie bij Sint Nicolaas. Was ik dan in Spanje, zul je vragen? Nee, natuurlijk niet. Wel in Italië. In Bari om precies te zijn. Waarom wij hier in Nederland allemaal denken dat de Sint uit Spanje komt, is me echt een raadsel. Zal wel liggen aan dat liedje van “Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan”. Echt een volstrekt misverstand. Want sinds het jaar 1087, om precies te zijn vanaf de 9de mei, resideert de heilige in dat Bari, de hoofdstad van Apulië, de hak van Italië.

de residentie van Sint Nicolaas
de residentie van Sint Nicolaas

steendruk, Sint Nicolaas en de drie geredde maagden
steendruk, Sint Nicolaas en de drie geredde maagden

Dus toen ik daar toch was, leek me een bezoek aan hem in zijn residentie in de Basilica di San Nicola wel op zijn plaats. Ik heb namelijk een speciale band met die man. In de eerste plaats omdat hij ’t ver heeft geschopt. Want ga er maar aan staan. Als katholiek heilige (270-343 n.C.) in de van oorsprong zeer protestantse Republiek der Verenigde Nederlanden een nationaal  vereerd figuur worden. Dat is niet niks. En in de tweede plaats omdat ik over hem een viertal steendrukken heb gemaakt. Als illustraties bij zijn leven en de door hem verrichte wonderen. Speciaal voor een nieuwe, Franse  uitgave van “La Légende dorée”, het beroemde middeleeuwse  boek met beschrijvingen van heel, heel veel heiligenlevens. Destijds naast de bijbel het meest gelezen boek in Europa. Een nieuwe uitgave dus, verzorgd door galerie Quadrige/ La Diane Française, mijn galerie in Nice.

steendruk, Sint Nicolaas redt een schip en wekt een uit de mast gevallen zeeman op uit de dood
steendruk, Sint Nicolaas redt een schip en wekt een uit de mast gevallen zeeman op uit de dood

Maar goed, daar lag hij dan, de goede Sint. In alle rust. In de crypte van zijn eigenste basiliek, in een mooi versierde kist. Want al komt hij dan nog steeds elk jaar naar Nederland, hij ligt daar in Bari toch echt dood te zijn. Die rust zij hem overigens gegund. Want wat die man niet allemaal aan wonderen heeft verricht! Ga maar na. Drie jongens worden vermoord door een slager, in stukken in vaten gestopt om ze als ham voor de verkoop te bestemmen, maar worden daarna door de gebeden van de toen nog niet heilige bisschop Nicolaas weer tot leven gewekt. Waarna ze nog lang en gelukkig leefden.

Gentile da Fabriano, foto vorig jaar gemaakt in het Vaticaan, Nicolaas redt de drie jongens uit het pekelvat
Gentile da Fabriano, foto vorig jaar gemaakt in het Vaticaan, Nicolaas redt de drie jongens uit het pekelvat

Of wat te denken van de drie maagdelijke meisjes wier opvoeding door de vader niet meer was te bekostigen. Tja, dan restte in die tijd alleen nog een leven als prostituee. Maar onze bisschop van Myra, het huidige Demre in Turkije, gooide anoniem voor elk meisje een buidel met gouden munten door het raam. Met dat geld als bruidschat werden ze gered van het moeten leven van de zonde.

Fra Angelico, 1437, geboorte van Nicolaas, zijn prediking en het redden van de drie maagden
Fra Angelico, 1437, geboorte van Nicolaas, zijn prediking en het redden van de drie maagden

En dan die pelgrimage van hem per schip naar het Heilige Land. Door opnieuw stevig bidden weet hij niet alleen een hevige, levensbedreigende storm tot bedaren te brengen om zo het schip te redden, maar wekt hij ook nog een uit de mast gevallen bemanningslid weer uit de dood op. Over de vermenigvuldiging van graan om een hongersnood te voorkomen, zal ik ’t dan nog maar niet hebben.

Gentile da Fabriano, ook weer in het Vaticaan, het geredde schip
Gentile da Fabriano, ook weer in het Vaticaan, het geredde schip

o.a. de vermenigvuldiging van het graan en het geredde schip in de verte
o.a. de vermenigvuldiging van het graan en het geredde schip in de verte

Kijk, zo iemand verdient een pluim, die moet heilige worden. Een heel belangrijke en veel aanbeden heilige zelfs in de middeleeuwen. En zo iemand heb je natuurlijk graag in je kerk want dat trekt pelgrims aan en daarmee welvaart. Om dat te begrijpen hoef je geen economie gestudeerd te hebben. Dus toen Myra, en daarmee het graf van de Sint, in de 11de eeuw even in handen van de Turken viel, hebben zeelui zijn bottige resten bij een inval gestolen en meegenomen naar Bari. Waar ze in de crypte van de basiliek een welverdiende rust genieten onder het oog van de vele bezoekers die hij daar dagelijks trekt. Want reken maar dat hij nog steeds flink wordt aanbeden.

In mei is er zelfs een dagen durend feest. Daarbij wordt een groot beeld van Nicolaas in een processie vanaf de basiliek gedragen naar de kathedraal van Bari, de Cattedrale di San Sabino.

het beeld van St. Nicolaas in de kathedraal
het beeld van St. Nicolaas in de kathedraal

Maar hij moet ook weer terug. Dat maakte ik live mee. Prachtig om te zien. Dat beeld schommelend en dansend boven de hoofden van toegestroomde bevolking en natuurlijk omring door  allerlei kerkelijke en wereldlijke hoogwaardigheidsbekleders. Met letterlijk veel toeters en bellen erbij.

de processie
de processie

Maar hoe Sint Nicolaas nu elk jaar weer in Nederland verzeild raakt, is me toch nog steeds een raadsel. Maar ach, hij heeft zoveel wonderen verricht tijdens zijn leven dat zo’n jaarlijkse opstanding voor hem waarschijnlijk een peulenschil is. Daarbij moet hij trouwens nog wel elke keer een klein logistiek probleempje oplossen. Want toen zijn resten snel vanuit Myra werden meegepikt, waren de rovers in hun haast enigszins slordig. Er bleven nog flink wat kleine botjes achter. Die zijn een poosje later door Venetianen  bij elkaar geveegd en worden nu aanbeden  in de Chiesa di San Nicoló op het Lido(Venetië).  Probeer dan maar eens netjes als één geheel op die stoomboot uit Spanje aan te komen! Tot volgende week.

TOOS

Sint met Piet? Sint zonder Piet?


Toen Sint Nicolaas nog jong was, kon hij zijn wonderen wel verrichten zonder speciale hulp. Maar nu, op gezegende leeftijd, kan hij daarbij wel wat extra handjes gebruiken. Zeg nou zelf, als witharige en baardige over daken rijden op een schimmel en ook je mijter nog ophouden, is niet aan een ieder gegeven. Dan is ’t toch wel handig één of meerdere Zwarte Pieten bij je te hebben om ongelukken te voorkomen. Het is zelfs al een wonder dat hij nog kàn paardrijden. Ga maar na. In de 4de eeuw al bisschop van Myra, het huidige Turkse Demre. Wie zou er nog zo goed in conditie zijn na al die eeuwen?

En die wonderen toen hij nog jong was? Naar aanleiding van zijn levensbeschrijving in de middeleeuwse  Legenda Aurea heb ik daarvan een paar verbeeld in steendrukken, zonder Zwarte Piet erbij dus. Gemaakt in samenwerking met meesterdrukker Rudolf Broulim. Toevallig schreef ik vorige week al iets over hem.

Die litho’s komen in een nieuwe Franstalige uitgave van die Legenda Aurea, de Légende Dorée, bij de levensbeschrijving van onze nationale heilige.

Want heilig mag je toch wel worden als je kindjes redt uit het vuur. Of ze zelfs weer tot leven brengt nadat ze, in stukken gesneden, ingepekeld in een ton zaten. Zo wordt je vanzelf wel beschermheilige voor kinderen.

NicolasA

Maar ook voor zeelui is hij de beschermpatroon. Verscheen hij niet in eigen persoon en hielp hij niet de storm te bedaren toen zeelui om zijn hulp baden omdat hun schip dreigde te zinken?

En voorkwam hij niet dat de drie dochters van een arme vader in de prostitutie belandden omdat vader geen bruidschat voor ze had? Want wat kon je in die tijden als ongetrouwde vrouw anders doen voor de kost? Maar Sint Nicolaas voorkwam dat door stiekem drie buidels met gouden munten door een raam van hun huis naar binnen te gooien. Dus werd onze goede Sint zo ook nog beschermheilige van ongetrouwde vrouwen en prostituees.

NicolasB

NicolasCDit zijn trouwens  maar een paar van de mirakels die hij destijds verrichtte. Kom daar tegenwoordig nog eens om, zulke grootse wonderen! Daar kunnen degenen die de laatste tijd door Rome heilig werden verklaard echt niet aan tippen.

 

Ik kan me dus heel goed voorstellen dat Sinterklaas er op z’n oude dag, ergens in de loop van de 19de eeuw, een hulpje bij kreeg in de figuur van Zwarte Piet. En zou zo’n aardige man die hulp als slaafje gebruiken? Kom nou toch! Trouwens, elders wordt hij weer bijgestaan door anderen. Knecht Ruprecht in Duitsland, Pére Fouettard in Frankrijk of Krampus in Zwitserland. Overwerkt zullen zijn hulpen dus niet kunnen raken, zodat de Arbodienst ook niet hoeft te klagen.

Een plezierige Sinterklaas toegewenst en tot volgende week.

TOOS

http://www.toosvanholstein.nl

http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Een eindigende traditie?


Broulim1 Nee, natuurlijk niet die van Sinterklaas en Zwarte Piet. Die zit zo diep geworteld in onze cultuur, die blijft nog heel lang. Ook met Zwarte Piet erbij. Daarin geloof ik heilig. Ik bedoel hier de traditie van de nieuwjaarssteendruk van Rudolf Broulim. Die is een ietsje minder bekend dan die van onze Sint Nicolaas, maar toch óók heel leuk. Zeker voor degenen die er mee te maken hebben. Waaronder ik dus.

Regelmatige lezers van dit blog “TOOS&ART” weten ‘t, ik werk al een aantal jaren samen met Rudolf Broulim in zijn steendrukatelier te Ekeren aan de noordkant van Antwerpen. Heel wat steendrukken heb ik daar gemaakt in samenwerking met deze zeer ervaren meestersteendrukker van de oude garde. Niet alleen litho’s voor mijzelf maar ook voor zeer gelimiteerde Franse uitgaven van de Ilias en Odyssee van Homerus en de Légende dorée. En ook dat nieuwjaarssteendrukje dus. Dat is een mooi gebaar van Rudolf voor “zijn kunstenaars”. Waarbonder bijvoorbeeld Jan Decleir. Bij ons vooral bekend als acteur in films als Mira, Karakter en Kruistocht in spijkerbroek. Maar in België ook als beeldend kunstenaar. Wij krijgen dan ieder een stukje ter grootte van een ansichtkaart ter beschikking op een grote steen om daar een eigen ontwerp op te maken. In de loop van december  wordt dat in ’t zwart 100x doorgedraaid op de steendrukpers. Zo krijg ik dan honderd originele kunstwerkjes van eigen hand cadeau waarmee ik aan het begin van het nieuwe jaar vrienden en goeie relaties blij kan maken.

Ik heb hier voor de nieuwsgierigen nog een filmpje ingebouwd over het ontstaan van zo’n steendruk  (ook te zien op YouTube met de link http://youtu.be/FllnbULjCqY).

Maar aan alles komt een eind. Want Rudolf gaat er mee stoppen. Op zijn leeftijd, met een lang werkzaam leven achter zich, heeft hij dat ook beslist verdiend. Maar jammer genoeg heeft hij geen opvolger. Steeds minder kunstenaars werken met die prachtige lithotechniek, waardoor er met het steendrukken hooguit nog droog brood is te verdienen. Veel steendrukpersen worden nu zelfs verkocht aan kunstacademies in China, waar de lithografie juist in opkomst is. Natuurlijk blijven er, verspreid over Europa, nog wel wat ateliers over met nieuwe bevlogen steendrukkers aan het hoofd. Maar de oude garde die het vak werkelijk tot in de vingertoppen beheerst, sterft langzaam aan uit.

Broulim3

Overigens, we hebben in ons land in Valkenswaard  nog wel het zeer interessante Nederlands Steendrukmuseum. Onder de bezielende leiding van directeur Frank van Oortmersen en zijn team wordt daar met speciale exposities en demonstraties “de steendruk” in al zijn facetten meer dan levend gehouden. Echt de moeite waard (www.steendrukmuseum.nl).

Broulim5

Een paar dagen geleden zat ik in Ekeren dus waarschijnlijk voor het laatst gebogen over een steen om daar op mijn eigen stukje mijn nieuwjaarsafbeelding te maken. Hoe die eruit ziet? Dat blijft nog geheim. En wie ‘m gaan krijgen? Ook dat blijft natuurlijk nog geheim tot ergens in januari. Wel kan ik al vast verraden dat ie dit keer een heel speciaal doel heeft. Maar welk doel? Inderdaad, ook dat blijft nog geheim. Tot volgende week.

TOOS

www.toosvanholstein.nl

www.toos.biz

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Een gelimiteerde nieuwjaarswens


Betekent die titel dat ik slechts een beperkt aantal mensen in het nieuwe jaar alle goeds toewens? Absoluut niet. Maar  ik kan er gewoon niks aan doen dat ik maar een beperkte groep over een paar weken een heel speciale nieuwjaarswens kan toesturen. En dat is de schuld van Rudolf Broulim. Wacht even, dat is helemaal fout uitgedrukt. Het is juist dankzij Rudolf dat ik bijna 100 vrienden, klanten en bewonderaars van mijn werk kan verblijden met een speciale kaart. Voor de meeste lezers spreek/schrijf ik nu waarschijnlijk in raadsels. De verklaring dus!

P1040079

Die naam Rudolf Broulim zal trouwe  TOOS&ART-volgers met een goed geheugen misschien niet helemaal onbekend voorkomen. Hij is de meesterdrukker in Antwerpen zonder wie ik de afgelopen jaren niet mijn steendrukken zou hebben kunnen maken. De steendrukken bij bijvoorbeeld de Griekse  Ilias van Homerus of de Germaanse sagen uit  de IJslandse Edda of de heiligenlevens uit de middeleeuwse  Légende Dorée. Lees oude afleveringen van dit blog er nog maar eens op na. En kijk maar eens naar mijn YouTube video over het maken van een steendruk.

 

P1040082Rudolf houdt er een prachtige traditie op na. Zo tegen het einde van het jaar geeft hij de kunstenaars die hem na aan het hart liggen de gelegenheid een unieke eenkleurige steendruk te maken. Gewoon met z’n allen op een eigen stukje van een grote steen. Hoe die van mij eruit komt te zien? Ik hoop dat bijgaande foto’s niet te veel onthullen maar wel nieuwsgierig maken.

Rudolf  drukt dat mozaïek aan kunstwerken dan in een oplage van 100 op zijn grote lithopers. Zo is dus die  100 uit het begin verklaard. Maar mij zet hij zo voor een probleem. Wie ga ik zo’n origineel steendrukje sturen? Begin volgend jaar wordt dat duidelijk. Zo kan ik gelijk ook PostNL een beetje helpen in haar huidige, moeilijke bestaan.  Want kan er een wereld bestaan zonder Tante Post? Tot volgende week.

P1040092 TOOS

www.toos.biz

www.toosvanholstein.nl

YouTube  http://bit.ly/ij4Pag

TOOS in Alexandrië


Toos in Alexandrië? Nou ja, ik was er niet echt lijfelijk aanwezig, daar in Egypte. Maar mijn kunst wel. In de bibliotheek aldaar. Dat werd kort geleden geregeld door Jean Paul Aureglia, eigenaar van Galerie Qvadrige/Uitgeverij La Diane Française in Nice. Maar laat ik bij het begin beginnen.

Ooit, zo’n tweeduizend jaar geleden bezat Alexandrië de grootste en indrukwekkendste bibliotheek van de Oude Wereld. Alle wijsheid uit die tijd was daar bijeen gebracht. Maar hoe gaat dat dan? Eerst een ongelukkige brand. Daarna nog het type heerser dat in samenhang met hun geloof die wijsheid maar niks vindt als die niet strookt met hun inzichten. Weg dus met die hap. Vernietigen! Komt dit beeld bekend voor, ook nog in huidige tijden?

Maar alweer een aantal jaren geleden vond de Egyptische regering dat in Alexandrië de oude glorie moest herrijzen. Nu staat er een zeer prestigieus gebouw waar gewerkt wordt aan een nieuwe, grote verzameling boeken en aanverwante artikelen. In het kader daarvan vond dit jaar de 5de Internationale Biënnale van het Kunstenaarsboek plaats. En daar komt dan Jean Paul om de hoek kijken.

Want hij heeft zich met zijn galerie en uitgeverij gespecialiseerd in het livre d’art. In het uitgeven van boeken en teksten in beperkte oplage, geïllustreerd door kunstenaars met bijvoorbeeld steendrukken, zeefdrukken, etsen, houtgravures, enz. Ik heb daarover al eens eerder bericht. Op die manier heb ik al meegewerkt aan de uitgave van de Divina Commedia van Dante en van een deel van de Edda, een middeleeuwse IJslandse tekst over de Germaanse goden en helden. Of aan de, ook middeleeuwse, Légende d’orée. Een boek over de vele heiligen in de katholieke kerk. Bij twee van die heiligenlevens heb ik een aantal steendrukken gemaakt (zie voor die techniek bijv. mijn YouTube film http://youtu.be/FllnbULjCqY).

Natuurlijk van Sint Nicolaas, want welke heilige is nou Nederlandser dan hij? Maar ook van de heilige Catharina van Alexandrië. En daarmee is de cirkel dus weer mooi rond. Want bij de opening van die hierboven al genoemde Biënnale heeft Jean Paul ook mijn bijdragen aan de Légende d’orée aan de bibliotheek geschonken. Die is daar dus tentoongesteld geweest. Jammer genoeg kon ik er zelf niet zijn. Een mens kan nu eenmaal niet altijd alles. Maar ik ben er wel trots op dat mijn werk in die prestigieuze bibliotheek aanwezig is!  Tot volgende week.

TOOS.

www.toos.biz

www.toosvanholstein.nl

YouTube  http://bit.ly/ij4Pag