De Muzen? Onmisbaar!

Negen heb je er, negen muzen in de Griekse mythologie. Negen onsterfelijke godinnen als inspiratiebronnen voor de kunsten en de wetenschap. En ook nog eens allemaal dochters van Zeus. Want die kon er wel wat van bij het zorgen voor een rijkelijk nageslacht. 

de negen Muzen op een Romeinse sarcofaag

Hoe ik daar zo op kom? Door het bladeren in mijn agenda van afgelopen maart. Waardoor ik me ineens realiseerde dat ik best heel behoorlijk had genoten van door diverse muzen geïnspireerde culturele voortbrengselen. “Waarom dat niet eens op een rijtje gezet” was toen mijn inspiratieve gedachte. Daar gaat ie.

Middelburgse Kunst & Cultuurroute

Altijd op de 1e zondag van de maand en daarmee ook altijd een mooie kunstzinnige maand-start. Met dit keer een extra cachet omdat er iemand binnenkwam die ik allang kende maar nog nooit in levende lijve had ontmoet. Koen Schijvens, een collega-blogger en culturele duizendpoot.Wonend in Mozambique, maar ook regelmatig verkerend in Nederland. Zoals die 1e zondag. Echt een heel bijzondere verrassing. En laat hij nou ook nog mijn atelierdeuren uitgaan met een paar van mijn kunstobjecten!

Koen fotografeert zijn nieuwe kunstaanwinsten terwijl levensgezel dat weer fotografeert

Van dat soort verrassingen wordt ik altijd heel blij. En Koen (want hij leest dit, dat weet ik), volgende keer wat langer. Want we hebben, zo bleek, heel veel raakvlakken.

‘Ja, Leuk’ van Pieter Derks in Rotterdam

de zaal van Oud Luxor in Rotterdam vlak voor de voorstelling van Pieter Derks

Levensgezel en ik bezoeken met een paar vaste vrienden regelmatig cabaretvoorstellingen. Zoals de nieuwe voorstelling ‘ Ja, Leuk’ van Pieter Derks. Net in première gegaan in Rotterdam, in Oud Luxor. Nou, wie kent hem zo langzamerhand niet. Van zijn radiocolumn, van de televisie en van zijn theatervoorstellingen. De man die onze maatschappij en de politiek niet alleen humoristisch maar ook vlijmscherp fileert. De man ook die, zo werd eind maart bekend, de komende Oudejaarsconference gaat doen. Reken maar dat ik dan paraat zit. En ‘Ja, Leuk’? Doen! Leuk en nog veel meer.

‘Frans Hals’ blockbusterend in Rijksmuseum Amsterdam

bij het Rijksmuseum in Amsterdam

Natuurlijk een moetje. Die megatentoonstelling over ‘onze’ grote Gouden Eeuwse schilder. En dat moetje bleek ook het moetje waard. Een geweldig overzicht van zijn schilderijen en zijn fabuleuze schilderstechniek. Naast genieten werd me al heel snel duidelijk ‘dit wordt een verhaal’. Binnenkort dus in dit (blog)theater.

‘Dune 2’ in Den Haag

’t Zal rond 1970 zijn geweest dat ik het eerste deel van Frank Herbert’s ‘Dune’ sage verslond. Dat machtige sf-verhaal over de bizarre planeet Arrakis oftewel Dune. Het boek riep subiet allerlei beelden bij me op, ik zag die woestijnplaneet helemaal voor me. En frappant,levensgezel die toen nog geen levensgezel was, had dezelfde ervaring gehad. Liggend lezend op een Grieks strand vlak bij een oude tempel. Logisch dus dat we naar de net uitgebrachte film ‘Dune 2’ moesten.

scene uit Dune 2

Wat er bij ‘Dune 1’ een paar jaar geleden jammer genoeg niet van was gekomen.  Maar die zagen we gelukkig als voorafje recent nog op tv. Nu ging echter onze gezamenlijke wens in vervulling: de filmische verbeelding van Dune zien op het grote filmdoek. Overdonderend.

‘Universum Max Beckmann’ in Kunstmuseum Den Haag bij een speciale avondopening

Lid zijn van de Vereniging Rembrandt levert niet alleen de Rembrandtkaart op (een pendant van de Museumkaart), maar ook aangename extraatjes. Zoals een aparte avondopenstelling in het Kunstmuseum Den Haag. Voor de grote overzichtstentoonstelling daar van de door Hitler als entartete kunstenaar bestempelde Max Beckmann (1884-1950). Die mee hierdoor in de jaren van de Tweede Wereldoorlog noodgedwongen in Amsterdam verbleef.

groot 3-luik van Max Beckmann, geschilderd op zijn Amsterdamse zolder

Een donkere, benauwende maar ook indrukwekkende wereld, dat universum van hem. Wie weet ook nog eens een ander verhaal.

Brussel, voor de Surrealisten en Verdi

Ik ben gek op Italiaanse opera’s. Puccini, Donizetti, Rossini, maar vooral Verdi, veel Verdi. De laatste kregen we rijkelijk voorgeschoteld in het prachtige 19e eeuwse operatheater De Munt in Brussel.

Nationale Opera De Munt/ La Monnaie in Brussel

de zaal in De Munt

Met de twee volstrekt unieke voorstellingen ‘Rivoluzione e Nostalgia’ op twee achtereenvolgende dagen. Waarover ik nu lekker niks zeg. Dat wordt een ander verhaal. Een surrealistische bijkomstigheid was dat 100 jaar geleden, in 1924, in Parijs het Surrealisme werd geboren. Zowel in schrift als in beeld. Met daarom nu in het Brusselse Bozar een uitgebreide expositie daarover. Dat kon ik gelijk mooi meepikken. Ook binnenkort in dit blogtheater.

‘Histoire de ne pas rire’, de expositie over het Surrealisme in België in het Bozar in Brussel

KunstRAI in Amsterdam

op de KunstRAI

Als toetje bij deze rijkelijke culturele maart-maaltijd was er dan nog de KunstRAI. Eén van de grootste Nederlandse kunstbeurzen. Waar je je helemaal kunt laten overvoeren met beeldende kunst in allerlei maten en soorten. Altijd interessant om te kunnen aanschouwen wat er zoal in de kunstwereld leeft. Want alleen maar schilderen in mijn eigen Middelburgse schildershok, nee zeg, ik wil ook de wereld in. Nou, dat is dan in maart niet onaardig gelukt.

Oh ja, tussendoor nog regelmatig liefhebbers van mijn werk blij maken hoort er natuurlijk ook bij. Zie bijvoorbeeld onderstaande foto van een paar weken geleden. Waar een lege muur smachtend wachtte op mijn ‘Twogether’.

Toos van Holstein, Twogether (olieverf 100 cm-120 cm)

Tot volgende week.

TOOS

Spreidstand tussen ‘Arsenale delle Culture’ in Perugia en ‘Levend Erfgoed’ in Middelburg

Nog met één been in het Italiaanse Perugia maar met het andere al in mijn Zeeuwse woonstad  Middelburg. Best een spreidstandje.

Vorige week berichtte ik over mijn aanwezigheid in Perugia. Waar de onderdelen van mijn installatie ‘Arsenale delle Culture’ lagen te wachten om tot een geheel gesmeed te worden. Toen kon ik er nog niks van laten zien. Nu wel.

over hoogteverschillen gesproken in Perugia: 3 van deze roltrappen om in de Rocca Paolina te komen en daarna nog één om het oude centrum te bereiken

na de 3e roltrap de opgang naar de ondergrondse Rocca Paolina

fascinerend toch, dat bouwsel van de Rocca?

Maar waar ik nu weer weinig van kan laten zien, is hoe de diverse etages van mijn pakhuis/atelier/woonhuis ‘Holstein’ in Middelburg er volgende week 9 september uit gaat zien.  Dan doe ik namelijk, als één van de zeldzame partikuliere deelnemers, mee aan onze nationale Open Monumentendag. Maar eerst Perugia.

Ene been: installatie ‘Arsenale delle Culture’

deel van de zaal voor de Nederlandse kunstenaars met achter midden ‘mijn’ nis

mijn spullen uitgestald

Achter die naam zit natuurlijk een idee, een gedachte. Een concept zo je wilt. Dat ik al op schrift had verwoord voor de organisatoren van de expositie ‘Oltre i confini’ (Buiten de grenzen). In officiële kunsttaal, dat spreekt voor zich. Want als kunstenaar moet je die ook beheersen. ’t Moet natuurlijk wel een beetje gewichtig klinken, wil het zwaarte meekrijgen. Lees maar. Ter verluchtiging en verlichting strooi ik er wat plaatjes tussendoor.

levensgezel bezig om de centrale banner van ‘Arsenale delle Culture’ op te hangen

rechts een al vroeg aanwezige Italiaanse fan en links Wilma Impelmans van Galerie Imspa uit Ridderkerk, die samen met haar man Martin zorg draagt voor het Nederlandse aandeel

“Beyond the borders”, dat uitgangspunt van deze expositie vormgeven in een installatie leek Toos van Holstein een prachtige uitdaging. Want spelen grenzen in het politieke discours tegenwoordig niet een extra grote rol? In een zich steeds verder ontwikkelende  Europese Unie waarin landsgrenzen vervagen en waarbij bestuurders en inwoners zich committeren aan een gigantisch internationaal proces dat zijn weerga niet kent? Een blijvende samenwerking tot stand brengen tussen landen met een grote diversiteit aan culturen, culturen die zich eeuwenlang allemaal langs hun eigen weg hebben ontwikkeld.

Alice krijgt haar plaats te midden van het Europese Wonderland

Als mens en als kunstenaar slaat Toos van Holstein dat proces  gade maar staat ze er ook middenin. Als het nieuwsgierige kleine meisje dat ze ooit was, maar dat nog steeds in haar zit omdat ze het altijd is blijven koesteren. Eigenlijk net als die wereldwijd bekende  Alice in Wonderland staat Toos midden in haar eigen Wonderland. Als een Alice die al die oude Europese culturen absorbeert maar te gelijkertijd de nieuwe ontwikkelingen niet schuwt. Een Alice die zich voor deze installatie ‘Arsenale delle Culture’ onder andere liet inspireren door de cultuur uit het Noorden en het Zuiden. Door de eeuwenoude mythen en sagen van de noordelijke Edda, te beschouwen als de tegenhanger van de Griekse mythologie, en door de ook al heel oude maar opnieuw populair geworden pelgrimage naar het zuidelijke Santiago de Compostella. De pelgrimage die er in de middeleeuwen  voor zorgde dat zich een uitgebreide infrastructuur ontwikkelde die Europa van noord tot zuid langs vele wegen met elkaar verbond.

met rondom Alice 12 keramische borden van Rampini Ceramiche d’Arte uit Gubbio als symbool voor de 12 sterren in de vlag van de EU

Nederlandse vrienden die vanuit hun Italiaanse verblijfplaats met de trein naar Perugia kwamen om de opbouw mee te maken

klaar, met rechts de schilderijen gebaseerd op de Edda en links die geïnspireerd door de pelgrimage naar Santiago de Compostella

Toos van Holstein verbindt in ‘Arsenale delle Culture’ al deze oude cultuurelementen met ons moderne Europa. Het Europa van de EU, het Europa van die verscheidenheid aan culturen, dat door internationale ontmoetingen, door veeltalige communicatie, door het creëren van bruggen en door het aanmoedigen van grensoverstijgende solidariteit een weg is ingeslagen waarvan deze kunstmanifestatie ‘Beyond the Borders’ een veelzeggende uiting is.

gedeeltelijk overzicht van de nu geheel ingerichte Nederlandse zaal

en dat er aan de vooravond van de officiële opening een maaltijd was met organisatoren en deelnemers spreekt voor zich

Andere been: ‘Levend Erfgoed’ op Korendijk 56 bij Open Monumentendag 9 september

Lang voordat ik in 1999 mijn pakhuis in Middelburg kocht, zag ’t er uit als op bovenstaande foto. Een plaatje dat ik ergens in het Zeeuws Archief vond. Toen ik het kocht was er trouwens niets veranderd. Bij de achterkant zal dat niet anders zijn geweest. Overal veel dichte luiken en maar enkele ramen. En ontzettend veel troep binnen.

de achterkant in 1999

de gigantische zooi op de 1e etage

Dat is bij de verbouwing en restauratie in 2021/22 wel een tikje veranderd. De desbetreffende ambtenaar is bij de eindkeuring de deur uitgegaan met de woorden “Ik heb hier in Middelburg zelden een rijksmonument gezien dat zo mooi verbouwd is als dit”. Laat ik het daar nou helemaal mee eens zijn!

pakhuis ‘Holstein’ nu

interieurfoto’s

Vandaar dat ik dit ook af en toe wil tonen op de 2e zaterdag van september, altijd de nationale Open Monumentendag. Door niet alleen de grote glazen deuren van mijn atelier op de begane open te zetten, maar ook die naar boven. Naar 1e en 2e etage. Welkom dus op 9 september van 10-17 uur aan de Korendijk 56.

 Ik zorg wel dat er de hele dag door genoeg koffie, thee en andere feestelijke drinkbare waar voorradig is. Tot volgende week.

TOOS

Cerby in de Amsterdamse Stopera in juni

Cerby is nu daadwerkelijk op reis. Oftewel die gigantische, kunststoffen buldog die ik heb beschilderd voor The Dogparade. In eerdere afleveringen schreef ik al over deze manifestatie. Een manifestatie, bedoeld om geld bij elkaar te krijgen voor de ontwikkeling van een medicijn tegen de aangeboren, dodelijke energiestofwisselingsziekte bij kinderen. En mijn hond heb ik dus Cerby gedoopt.

Cerby vooraan in de Stopera

 In gezelschap van vele roedelgenoten, beschilderd door andere kunstenaars, reist Cerby nu voor het goede doel door Nederland. Met als eerste halteplaats de Stopera in Amsterdam. Dat gebouw waar de Nederlandse Opera en het Amsterdamse stadhuis gezamenlijk onderdak hebben. Best een interessante combinatie. Want hebben bestuur en politiek in Amsterdam af en toe niet wat weg van een Italiaanse opera? Maar dat terzijde. De Dogparade is er in ieder geval de hele maand juni te zien.

Mike Zeelen, die het idee van The Dogparade ontwikkelde, vroeg mij of ik voor haar iets wilde opschrijven over de ideeën die ik in Cerby heb verwerkt. Ze weet dat ik bij mijn werk altijd spreek over figuurlijke kunst. Let wel, geen figuratieve kunst dus, maar figuurlijke kunst. Vanwege de diepere lagen en bedoelingen die ik vaak in mijn schilderijen verwerk. Ideeën die kijkers, wat mij betreft, het liefst zelf mogen ontdekken. Maar voor Cerby en Mike wilde ik graag een uitzondering maken. En waarom zou ik dan lezers van dit blog niet ook laten delen in die tekst? Hierbij dus.

Venus van Willendorf

“For me art is travelling the mind” is niet voor niets mijn lijfspreuk. Zo heb ik ook voor Cerby een hele reis afgelegd. Een reis in de tijd.

 

Die begon enkele tienduizenden jaren geleden bij de zogenaamde Venus van Willendorf.  Ons was namelijk gevraagd in onze buldog een eigen symbool van energie te verwerken. En voor mij is dat dit oude beeldje, de oermoeder. Daar waar het leven begint, daar waar voor het eerst  de energie van ouder naar kind wordt overgebracht . Ik laat het aan de kijker over uit te zoeken waar op Cerby die beeltenis van de oermoeder zich bevindt.

“mijn” oermoeder

Mijn tijdreis voerde me verder naar de Griekse Oudheid. Naar de mythologie van de Grieken. En dan speciaal naar Charon, de Styx en Cerberus. De veerman Charon die in zijn bootje de zielen over de Styx naar de andere oever roeit, waar de gevaarlijke en woeste hond Cerberus de toegang naar het dodenrijk bewaakt. Dat bootje en het water zijn ook weer ergens in mijn Cerby verwerkt.

“mijn” Charon op de Styx

Maar Cerby zelf is het tegendeel van die woeste Cerberus. Hij is de vriendelijkheid zelve die iedereen een zo lang en zo gezond mogelijk leven toewenst. Die hoopt dat elk kind bescherming door liefdevolle ouders krijgt, die hoopt dat elk kind door het leven kan gaan als een dansende vlinder. De vlinder die na het ontpoppen weer zo’n symbool is van leven, van pracht en van energie.

Zo brengt mijn tijdreis me in het heden, bij The Dogparade. Dat mooie initiatief, dat ons doet beseffen dat niet elk kind de gelegenheid krijgt zo’n energieke vlinder te worden. Maar een initiatief dat ook het besef wakker maakt dat we daar met z’n allen iets aan kunnen doen. Ik hoop dat Cerby daar een bijdrage aan kan leveren.

Tot volgende week.

TOOS

http://www.toosvanholstein.nl

http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein

Een dijk van een wijf

Artemisia Gentileschi dus! Twee weken geleden kondigde ik het aan. Ik ging naar Parijs voor een tentoonstelling over één van mijn kunstheldinnen uit vroeger eeuwen. Nou, daar heb ik geen spijt van. Ik had jaren geleden al eens een paar schilderijen van haar in ‘t echt gezien in Napels. Maar zoveel bij elkaar als nu? Nee, dat nog niet. ’t Was genieten, daar in het Musée Paillol.

Ik vertelde die twee weken geleden al wel iets over Artemisia’s  turbulente leven. Een verkrachting op 18-jarige leeftijd door toenmalige leermeester Agostino Tassi, een gebeurtenis die haar zou blijven achtervolgen. Ze werd gezien als een vrouw met een smet terwijl ze daaraan totaal geen schuld had. Haar graf werd zelfs nog besmeurd met teksten over nymfomanie en overspel. Dan moet je heel sterk in het leven staan om een succesvol kunstenaar te worden in een tijd dat dit voor vrouwen bijna onmogelijk was.

 Vermoedelijk heeft ze daarom ook heel wat schilderijen gemaakt met krachtige vrouwen als onderwerp. Cleopatra die een eind aan haar leven maakt door zich door een giftige slang te laten bijten (tweede foto). Of de joodse Judith die de Assyrische legeraanvoerder Holofernes onthoofdt. Ik toonde haar prachtige schilderij daarover al, maar er is nog een tweede waarin zijn hoofd al keurig in een mandje ligt (derde foto). Of Jaël die de Israël onderdrukkende generaal Sisera uit Kanaän een tentharing door zijn slaap hamert (vierde foto). Hoezo gewelddadige computerspelletjes tegenwoordig! Lees het Oude Testament maar eens.

Overigens is dat ook zoiets speciaals bij Artemisia. In haar tijd stond het genre van de historische schilderijen met afbeeldingen over de Griekse mythologie en het Oude Testament het meest in aanzien. En je raadt ’t al, dat was voorbehouden aan de mannen. Want vrouwen mochten in die tijd, en trouwens ook nog heel lang daarna, geen mannelijke naaktmodellen gebruiken. Stel je voor, foei! Dat de mannen vrouwelijke naaktmodellen gebruikten was natuurlijk geen probleem. Toch had je die man als model vaak nodig om een goed historisch schilderij te maken. Geen probleem dus voor Artemisia.

 

 Maar heel vaak gaf ze toch die speciale vrouwen weer. Zoals bijvoorbeeld ook Maria Magdalena, de door Jezus bekeerde zondares (vijfde foto). In die tijden een heel belangrijk vrouwelijk icoon. Even voor de lezers van “De Da Vinci Code” van Dan Brown, zonder haar was dat, wetenschappelijk gezien volstrekt onbetrouwbare maar toch heel spannende boek niet mogelijk geweest.

Veel meer over Artemisia staat in een artikel van mij op mijn site onder de link http://www.toosvanholstein.nl/artikelen/artikel02.html . En over kunststad Parijs en wat ik daar allemaal verder heb gezien, valt ook nog heel wat te vertellen. Maar dat komt nog wel.

Tot volgende week.

TOOS.

www.toos.biz

www.toosvanholstein.nl

YouTube  http://bit.ly/ij4Pag

Herakles, er is geen betere!

 ‘Alle lof en hulde voor Jason en Theseus, maar mijn zoon Herakles zal een voorbeeld zijn voor mensen en goden, als de grootste held aller tijden’. Dat zal maar over je worden gezegd door je vader. Maar ja, die vader is dan natuurlijk wel Zeus, de Griekse oppergod, die Herakles heeft verwekt bij een aardse vrouw.

Een wat verwarrende inleiding misschien? En wat heb ik met die Griekse mythologie? Lees verder! Afgelopen zaterdag dompelde ik mij van 11 uur ’s morgens tot 10 uur ‘s avonds onder in de fascinerende wereld van toneelgroep De Appel in Den Haag. In het verleden al zag ik hun marathonvoorstellingen “Tantalus” en”Odysseus”. En die ervaringen ben ik nooit vergeten! Vandaar dat hun nieuwe marathonstuk “Herakles” over diens bovenmenselijke heldendaden bovenaan mijn verlanglijstje stond. Opnieuw die wereld van de Griekse mythologie met al haar verwevingen tussen de goden en mensenwereld. Opnieuw liefde, geweld, bloed, oorlog, heldendom, goed en kwaad. Er is in de echte wereld de afgelopen paar duizend jaar weinig veranderd.

Voor mij was ‘t des te interessanter omdat ik een paar jaar intensief bezig ben geweest met de “Ilias” van die goeie ouwe Homerus. Dat oude epos met het verhaal over de strijd rond Troje. Mijn galeriehouder in Nice, Jean Paul Aureglia, geeft namelijk die Ilias opnieuw uit in zeer beperkte oplage met daarin kunstwerken van 21 kunstenaars. Ik heb voor dit livre d´art vier steendrukken gemaakt waarvan er één hierboven is afgebeeld. Bloed, ellende, verdriet, dood, de goden, dat zit er allemaal in. Net zoals in één van de bijgevoegde foto’s van “Herakles”. Gemaakt door fotograaf Leo van Velzen en door De Appel vrij beschikbaar gesteld!

Ik hoefde dus niet zelf stiekem wat plaatjes te schieten. Zo kon ik volop genieten van geweldig toneelspel  met decors en ensceneringen om te zoenen. Stuk voor stuk eigenlijk schilderijen met de kleuren, kleding en compositie. Echt weer zo’n beleving die me altijd bij zal blijven. Een aanrader voor elke toneel en kunstenliefhebber!! En ze geven vanwege het grote succes ook nog een aantal extra voorstellingen in het nieuwe seizoen. Trouwens, in Nice ga ik ook meewerken aan een nieuw kunstboek van Homerus´ Odysseus. Tot volgende week.

TOOS. 

www.toos.biz

www.toosvanholstein.nl

YouTube  TOOSvanholstein